රසවත් සාහිත්‍ය පාඩමේදි තරමක සීමාවක් ........

  

     මෙය, මා ජේෂ්ඨ පාඨශාලා සහතික පත්‍ර විභාගය සඳහා ඉගෙනුම ලබන කාලයේ සිද්ධියකි. (ඒ කාලයේ අපොස සාමාන්‍ය පෙළ වෙනුවට තිබුණේ S.S.C යනුවෙන් නම් කර තිබුණු මෙම විභාගයයි). මේ 1957 වසරයි. දෙසැම්බර් මාසයේ පැවැත්වෙන විභාගයට තව මාසයකට වඩා නැත. හැම විෂයයකම පුනරීක්ෂණ වැඩ කරනුයේ මේ කාලයේය. අප සිංහල සාහිත්‍යය ඉගෙන ගත්තේ එකල රටෙහි ප්‍රකටව සිටි ගරුතර භික්ෂූන් වහන්සේ නමකගෙන්ය. උන්වහන්සේ, ශ්‍රී ලංකාවේ රජයේ විදුහලක ගුරු පත්වීමක් ලැබූ පළමු භික්ෂූන් වහන්සේදවුහ.මේ මතුගම සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්.කන්නන්ගර මධ්‍ය විද්‍යාලයයි.

ආචාර්ය සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්.කන්නන්ගර මැතිතුමා විසින් නිදහස් අධ්‍යාපන පනත මගින් ආරම්භ කළ මුල්ම මධ්‍ය විද්‍යාල කිහිපයෙන් ප්‍රධානතම එක වූයේ මතුගම, සී.ඩබ්ලිව්.ඩබ්ලිව්.කන්නන්ගර මධ්‍ය විද්‍යාලයයි. මතුගම එතුමාගේ පාර්ලිමේන්තු ආසනයද විය. ඒ කාලයේ මෙම විද්‍යාලයට ඉතාමත් ප්‍රවීණ ගුරුවරු පත්කර එවීමද එතුමා සිරිතක් වශයෙන් කළේය. අපට සිංහල සාහිත්‍යය ඉගැන්වූ ස්වාමීන් වහන්සේද එවැනි ප්‍රවීණ භික්ෂූන් වහන්සේ නමකි.

උන්වහන්සේගේ දක්ෂ ඉගැන්වීම නිසාම, සිංහල සාහිත්‍යය අපට ඉතාමත් ප්‍රිය ජනක විෂයයක් විය. හංස සංදේශය,  දෛව යෝගය සහ එළු අත්තනගලු වංශය අපට සිංහල සාහිත්‍යය සඳහා නිර්දේශිත පොත් විය. සාහිත්‍ය රසාස්වාදනයේදී මෙම පොත්වලට අමතරව තවත් විවිධ පොත් පත් වලින් කරුණු ගෙන හැර දක්වා රසබර තොරතුරු රාශියක් අපට ලබාදීමට උන්වහන්සේ සමත් වුහ.

අපේ පන්තියේ සිටි සියලු දෙනාම, පහේ ශිෂ්‍යත්වධාරීන්ය. මේ නිසා සියල්ලෝම එක වගේ දක්ෂයින් වුහ. පන්තියේ සිටි ධර්මේ, සාහිත්‍ය විෂයයේ අති දක්ෂයෙක් විය. නිර්දේශිත සාහිත්‍ය පොත්වල ඇති ඕනෑම පාඨයක සම්බන්ධය දැක්වීමට, ඔහුට හැකියාවක් තිබිණ. අපට වසර අවසානයේදී, ස්වාමීන් වහන්සේ විසින් සාහිත්‍ය පුනරීක්ෂණ පැවරුම් ලෙස මාතෘකා රාශියක් වෙන්කරදී ලබාගත් තොරතුරු, ඊට සතියකට පසු, තර්කානුකුලව පන්තියට ඉදිරිපත් කරණ ලෙස නියම කරන ලදී. ධර්මේට ලැබුණේ හංස සංදේශයේ දියකෙළි වැනුමයි.

නියමිත දිනයේදී, පළමුවෙනි සහ දෙවෙනි ඉදිරිපත් කිරීම් වලට පසුව  තුන්වෙනුවට ඉදිරිපත් කිරීම ලැබුනේ ධර්මේටය. පන්තිය ඉදිරියට පැමිණි ඔහු දියකෙළි වැනුමෙහි එන කවි කිහිපයක් තාලයට ඉදිරිපත් කළේ ,

“මසෙක් ගොදුරු පතා...... මෙවුලේ මිණි  ගතා ..........නිල් සෙවලැයි සිතා........ සරල් වරල් ගතා .........”      ආදී කවි පන්තියයි.

එසේ කවි ඉදිරිපත් කළ ඔහු, ස්වාමීන් වහන්සේගේ මුහුණ දෙස බලාගෙන සිටියේය.

‘මොකද ධර්මයෝ! .... තාලයට කවි කියවලා නිශ්ශබ්ද උනේ?  කෝ විවේචන?’ ස්වාමීන් වහන්සේ ඇසුහ.

‘මට දියකෙළි වැනුමේ පොඩි ගැටළුවක් තියෙනවා හාමුදුරුවනේ !’ධර්මේ කීවේය.

‘කියනවකො බලන්න අපී හරියට තේරුම් ගන්නට බලමු’ පැවසූ ස්වාමීන් වහන්සේ හරිබරි ගැසී පුටුවෙහි හිඳ ගත්හ.

තරමක් අදි මදි කළ ධර්මේ පන්තියේ වටපිට බලා ඇඹරෙන්නට විය. මෙය කාගේත් සිනහවට කරුණක් විය. එවිට ස්වාමීන් වහන්සේ,

‘මොනවද මිනිහෝ පන්තියේ කියන්නට බැරි දෙයක් ඕකේ නැහැනේ. නොතේරෙන දේ කියනවා බලන්න.’

‘හාමුදුරුවනේ අර තුන්වෙනි කවියේ, විස්තර කරලා තියෙන මිණි මෙවුළ ගැන’ ඔහු නොතේරුන දේ කීවේය.

‘මොකක්ද මිණි මෙවුළ කියන්නේ?. ‘මණි මේඛළාව’ ඒ කාලේ කාන්තාවන්ගේ ඉනේ බඳින  පළඳනාවක්. ‘මණි’ කියන්නේ ‘මැණික්’,  ‘මේඛළාව කියන්නේ බඳ පටිය වගේ රනින් කළ එකක්’ ඉතින් මොකක්ද ඕකේ තියෙන ගැටලුව?’

‘නැහැ හාමුදුරුවනේ, මට නොතේරෙන්නේ  ඔය පළඳනාව අඳින්නේ ඇඳුම් වලට උඩින්ද යටින්ද කියන එකයි.’

පන්තියේ පොඩි කසු කුසුවක්ද ඇසුනි.

මඳක් කල්පනා කළ ස්වාමීන් වහන්සේ ‘ ඇයි මිනිහෝ! මැණිකක් ඇල්ලු රත්තරන් පටියක් ඇඳුමට උඩින් මිසක් යටින් අඳින මෝඩයොත් ඉන්නවද?’

ස්වාමීන් වහන්සේගේ පිළිතුරෙන් සෑහීමට පත් නොවූ ධර්මේ,

‘එහෙනම් හාමුදුරුවනේ ඔය කාන්තාවෝ දිය නාන්නේ වටිනා ඇඳුම් පිටින්මද? කොහොමත් මැණික් අලල්පු රත්තරන් පටියක් දාන්නේ ඒවගේ වටිනා ඇඳුම් ඇඳලානේ ඒවාට පිටින්නේ ?  කියා කීවේය.

පන්තියේ ‘කිචි, බිචිය’  සහ නොසන්සුන් කම තරමක් වැඩිවිය.

‘එහෙනම් ඔය මණි මේඛලාව නාන ඇඳුමක් වෙන්නට ඇති. නේද හාමුදුරුවනේ?’ ධර්මේ නැවත ඇසීය.

‘මම දන්න මළ ඉලවු නාන ඇඳුමක් නැහැ. සාහිත්‍ය රස විඳින්න ඔය කවි පෙළේ තාලය, ශබ්ද රසය, ශෘංගාරය වගේ දේවල් හොඳටම ඇති. ඕක ඔතනින් නවත්වමු’

ස්වාමීන් වහන්සේ  තරමක් උස් හඬින් කියා ඊළඟ ශිෂ්‍යයා කැඳවීය.

කවි පෙළෙහි තව දුරට ගියානම් තව නොයෙක් අදහස් උදහස් මතු වන්නට ඉඩ තිබෙන බව ස්වාමීන් වහන්සේ තේරුම් ගන්නට ඇත.

එදින විවේක වෙලාවේ ස්වාමීන් වහන්සේ පන්ති නායකයා වු, මා  සහ ධර්මේ උන්වහන්සේගේ කාමරයට කැඳවූහ.

අපී එකත් පස්ව සිටියෙමු. ස්වාමීන් වහන්සේ මහ හඬින් සිනාසී....

‘පන්තියේදී මොන දෙය උනත් සීමාවකට කතා කරන්න ඕනෑ. පන්තියේ කෙල්ලෝ නොසිටියානම් මම උඹලට ගෑණු නාන හැටි හොඳට කියලා දෙනවා.’ කීහ.

අපී තරමක් අපහසුතාවයකින් සිටින බව දැනගත් ස්වාමීන් වහන්සේ

‘දිය කෙළි කෙළින්නේ  ඇඳුම් නැතුව වෙන්න ඇති’ යයි අපට කීවෝය.

‘සමාවෙන්න හාමුදුරුවනේ’ යයි ධර්මේ කීවිට

‘ඔහොම තමයි තීක්ෂණ බුද්ධියකින් යුතුව කටයුතු කරන එක හොඳයි. ඒ උනත් තැන නොතැන බලා ප්‍රවේශමෙන් කටයුතු  කිරීමත් ඉතාම වැදගත්.’

යයි ධර්මානුකුල අවවාදයක් දුන් ස්වාමීන් වහන්සේ ධර්මේගේ හිස අත ගෑහ.

-----------------------------------

සිංහල විෂයයක් සහිතව කළා උපාධියක් සහ පශ්චාත් උපාධි කිහිපයක් ලබාගත් මගේ පාසැල් මිතුරු ධර්මේ, වසර ගණනාවක් විදේශ සේවයේ යෙදී රටවල් රාශියක  රාජකාරි කර, මෑතදී පරලෝ සැපත් විය.