අපා, දෙපා, සිවුපා, ශඩ්පා, ....., ..... සහ බහුපා .

 

පෘථිවි ජෛව ගෝලයෙහි ජීවත්වන, ලක්ෂ සංඛ්‍යාත සතුන්ගේ ඉතාමත් සංකීර් ණ ගති පැවතුම් සහ විවිධ ජීවන රටා නිසා ඔවුන් සියල්ලන්ම වෙන වෙනම හඳුනා ගැනීම කිසිවෙකුටවත්  කළ හැකි දෙයක් නොවේ. මේ ගැන කල්පනා කළ, ස්වීඩන් ජාතික කාල් ලිනෙයස් නම් ජීව විද්‍යාඥයා විසින් ඒ සඳහා ඉතාමත් ප්‍රායෝගික ක්‍රමවේදයක් ඉදිරිපත් කරන ලදී.  මෙම  ක්‍රමය, ද්විපද නාමකරණය (Binomial nomenclature) ලෙස නම් කරන ලදී.

නාමකරණය සහ ජෛව විවිධත්වය  

ද්විපද නාමකරණ ක්‍රමවේදයට අනුව මිනිසා හැඳින්වීම සඳහා භාවිත වන විද්‍යාත්මක නාමය  Homo  sapiens වේ. මෙම නාමය  කොටස් දෙකකින් යුක්ත වේ. ලිනෙයස්ගේ  වර් ගීකරණයට  අනුව  මෙම නාමයේ  Homo යන කොටස ගණ  නාමය ලෙසටත් sapiens යන්න විශේෂ නාමය ලෙසටත් හැඳින්වේ. මෙහිදී ලතින් භාෂාවෙන් ‘Homo’ යන මුල් කොටසින් ‘මානවයා’ යන අර්                 ථය ගෙනදෙන අතර ‘sapiens’ යන දෙවන කොටසින් ‘බුද්ධිමත්’ යන අර් ථය ගෙනදේ. මේ අනුව වර් තමාන මිනිසා හඳුන්වනු ලබන Homo  sapiens  යන විද්‍යාත්මක යෙදුමෙන් ඔහු “බුද්ධිමත් මානවයා” ලෙස විග්‍රහ කර තිබේ. මේ ආකාරයට ද්විපද නාමකරණයේදී සුවිශේෂී ගති ලක්ෂණ භාවිත කිරීම ආශ්‍රීතව ජීවීන් නම් කිරීම ඉතා වැදගත් පිවිසුමකි. වසර තුන්සියයකට පමණ ඉහතදී ඉදිරිපත් කළ මෙම ක්‍රමවේදය, අදටත් ජීවීන් හඳුනාගෙන නම් කිරිම සඳහා  බහුලව භාවිත කරනු ලැබේ. 

 

අපගේ සැලකිල්ලට භාජන කිරීමට බලාපොරොත්තු වන සියලුම සතුන් සත්ත්ව රාජධානියට අයත් වන අතර, ඔවුන් ප්‍රධාන කොටස් දෙකකට බෙදේ. මොවුන් අතුරෙන් ශරීරයේ කශේරුව හෙවත් කොඳු ඇට පෙළක් (vertebral column) සහිත සතුන්, පෘෂ්ඨවංශී (vertebrates) සතුන් ලෙසටත් එසේ නොමැති සතුන් අපෘෂ්ඨවංශී (invertebrates) ලෙසටත්  මූලික කාණ්ඩ දෙකකට බෙදා වෙන් කෙරේ.  

 

පෘෂ්ඨවංශීන් ලෙස විග්‍රහ කරනු ලබන කොඳු ඇට පෙළක් සහිත සතුන්  මත්ස්‍ය, උභයජීවී, උරග, පක්ෂි සහ ක්‍ෂීරපායි යන සත්ත්ව වංශ පහකට වෙන් කරනු ලැබේ. මෙයින්, එක වංශයක් වන මත්ස්‍යයින්ට පාද නොමැත.  එක් උරග ගෝත්‍රයක් වන සර් පයින්ටද පාද නොමැත. අනිකුත් සියලුම පෘෂ්ඨවංශීන්ට පාද  දෙකක් හෝ හතරක් බැගින් තිබේ. පෘෂ්ඨවංශීන් හැර අනික් සියලුම සත්තු,  අපෘෂ්ඨවංශීන් වන අතර, ඔව්හු සාමාන්‍යයෙන්  කුඩා ශරීර සහිත  සත්තු වෙති. ඔවුන් අතරද, පාද  නොමැති සත්තු ගෝත්‍ර කිහිපයකි. ඉතිරි ගෝත්‍ර වලට අයත් සියලුම ගෝත්‍ර වල සතුන්ට පාද තිබේ. සත්ත්ව රාජධානියේ සියලුම සතුන් පොදුවේ ගත්විට එකිනෙකාගේ පාද සංඛ්‍යාව හෝ පාද නොමැති බව සුවිශේෂී ලක්ෂණයකි.  අපෘෂ්ඨවංශීන් අතරද ගැඩවිල් පණුවන්, වෙනත් වට පණුවන්, කූඩැල්ලන්  සහ තවත් සමුද්‍ර ජීවී සමුහයකට  පාද නොමැත. ගාත්‍රා හෝ පා සහිත  අපෘෂ්ඨවංශීකයෝ සියල්ලෝම පාහේ, ටික දුරක් හෝ ඇවිදීම සඳහා   තම, පාද  භාවිත කරති. එසේ වුවද අපෘෂ්ඨවංශී සතුන්ගේ ගාත්‍රා පෘෂ්ඨවංශී සතුන්ගේ ගාත්‍රා වලින් බෙහෙවින් වෙනස්  වේ. මොවුන්ගේ පාද කොටස් රාශියකට බෙදී ඇති නිසා මොවුන් සියල්ලම සන්ධි පාදිකයින් (Arthropods)  ලෙසද  හැඳින්වේ.  එමෙන්ම පාද රහිත අපෘෂ්ඨවංශීකයෝ එක්කෝ ජීවිත කාලයම උපස්තරයකට ඇලී සිටීම හෝ යම්කිසි ශරීර රිද්මයකට  අනුව තම ශරීරය ඉදිරියට චලනය කරති. 

මේ ආකාරයට සත්ත්ව ලෝකයේ ජීවීන් අතර ඇති අති මහත්  ජෛව විවිධත්වය නිසාම ඔවුන්ගේ චර් යා, ජීවන ක්‍රම, වාසස්ථාන, භෝජන විලාස ආදී සියල්ලක් ම එකිනෙකාගෙන් වෙනස් වන බව නිරීක්ෂණය කළ හැකිය.  

බෞද්ධ ඉගැන්වීම්වල ජෛව විවිධත්වය දකින ආකාරය 

 

සත්ත්ව ලෝකයේ දකින්නට ලැබෙන විවිධත්වය ගැන සිතා බැලීමේදී, බෞද්ධ ඉගැන්වීම් වල සඳහන් කරණීය මෙත්ත සුත්‍රයේද, මෛත්‍රී සිතුවිලි වැඩීමේදී සමස්ත සත්ත්ව සංහතියම ආවරණය වන පරිදි,  අපූරු වර් ගීකරණ ක්‍රමවේදයක් හඳුන්වා  දෙනු  ලබන බව සිහියට නැගේ.

කරණීය මෙත්ත සූත්‍රයේ සතුන් ගැන සඳහන් වන සුවිශේෂී ගාථා දෙක මෙසේය.

“යේ කේචි පාණභූතත්ථි තසාවා-ථාවරාවා අනවසේසා                                                                දීඝා වා යේ   මහන්තාවා -  මජ්ජ්හිමා  රස්සකාණුක ථූලා                                                                                                                                                                                      

දිට්ඨා වා යේව අද්දිට්ඨා -  යේච දූරේ වසන්ති අවිදූරේ                                                              භූතා වා සම්භවේසීවා -  සබ්බේ සත්තා භවන්තු සුඛිතත්තා” 

මෙම පාලි ගාථාවල අදහස සැකෙවින් මෙසේ දැක්විය හැකිය 

“කෙලෙස් සහිත වූද කෙලෙස් රහිතවූද සියලු සත්තු, මහත සත්තු,  මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ, උස හෝ මිටි සත්තු, ඉතා සියුම් සහ ස්ථුල සත්තුද  ඇසට පෙනෙන සහ  නොපෙනෙන සත්තුද, දුර වාසය කරන සත්තු සහ  ළඟ වාසය කරන සත්තුද, ඉපදෙමින් සිටින සත්තු සහ ඉපදීමට සිටින සත්තුද   යන සකල සත්ත්වයෝ ම සුවපත් වෙත්වා!” .  

බෞද්ධ සම්ප්‍රදායට අනුව මෙත් වැඩීමේදී, මේ ආකාරයට ලොව සියළුම සතුන් ගැන සිත් යොමු කිරීම බුදු දහමෙහි ඉගැන්වෙන ඉතාමත් වැදගත්, ජිවිතයට සමීප භාවනාවක් බව ඉතාමත් පැහැදිලිව පෙනේ.

මෛත්‍රී භාවනාව වැඩීමේදී  සමස්ත සත්ත්ව රාජධානියේම සතුන් ආවරණය වන පරිදි අනුගමනය කරනු ලබන මෙම පිළිවෙත,බෞද්ධ දර් ශනය  ආරම්භ වූ කාලයේ සිට කරගෙන ගොස් තිබේ. එහෙත් මේ ආකාරයේ පිවිසුමක් කිසිසේත් විද්‍යාත්මක නොවන බව, වර් තමාන දැනුම් සම්භාරය ඔස්සේ  විමසීමේදී කෙනෙකුට සැක සංකා ඇතිවිය හැකිය.  එහෙත් දැනට ශත වර් ෂ  විසිපහකට පමණ ඉහතදී, මෙම විග්‍රහයෙදී “ඉපදෙමින් සිටින සත්තු සහ ඉපදීමට සිටින සත්තුද”  සඳහන් කර තිබීම විශේෂත්වයකි. “ජීවය” පිළිබඳව හෝ “ජීවත්වීමට බලාපොරොත්තුවන” භාවමූළ (entities) ගැනද මෙනෙහි කර   මෙවැනි විවරණයක් කර තිබීම ශ්‍රේෂ්ඨ ක්‍රියාවකි.  ලිනේයස්ගේ සත්ත්ව වර් ගීකරණයේ දී වුවද මේ ගැන සඳහනක් නොමැතිය. කරණීය මෙත්ත සූත්‍රයේ ඉහත ආකාරයට ජීවීන් පිළිබඳ විග්‍රහයෙන් පසු “සබ්බේ සත්තා භවන්තු සුඛිතත්තා!” (සියලු සත්ත්වයෝ සුවපත් වෙත්වා!) යනුවෙන් සඳහන් කර තිබීම නිසා, ස්ත්‍රී සතෙකුගේ ඩිම්බ සංසේචනයක් මගින් හටගත් යුක්තාණුවක් ( zygote) සහ ගර් භාෂයක් තුළ වර් ධනය වන  කළලයක් (embryo) මෙන්ම සංසේචනය වූ බිත්තරයක් තුළ තිබෙන කළලය  වුවද ජීවියෙකු ලෙස සැලකිය හැකිය. 

මේ ආකාරයටම විද්‍යා දැනුම නොමැති කෙනෙකුට වුවද, සත්ත්ව වර් ගීකරණයේ සහ නාමකරණයේ ඇති සංකීර් ණ භාවය මග හැර එදිනෙදා ජීවිතයේදී හමුවන සතුන් හඳුනාගැනීම සඳහා ඉවහල් විය හැකි සරල පිවිසුමක්ද  මේ සමගම  යෝජනා කළ  හැකිය. මෙම ක්‍රමයේදී බොහෝ සතුනට තිබෙන පාද සංඛ්‍යාව පමණක් සැලකිල්ලට ගැනීම මෙහිදී විශේෂයෙන්ම සැළකියයුතු පිවිසුමයි. මේ නිසාම මෙම අදහස “අපා, දෙපා, සිවුපා, ශඩ්පා, අෂ්ටපා, දශපා  සහ බහුපා” ලෙස නම්කරන ලදී. 

අපා, දෙපා, සිවුපා, ශඩ්පා, අෂ්ටපා, දශපා  සහ බහුපා

1. ‘අපා’ -  අපා යනු පාද නොමැති බවයි. (මෙහි ‘අ’ අකුර, ‘නැත’ යන අර් ථය ගෙනදෙන උපසර් ගයකි) පාද රහිත සත්තු සියල්ලෝම අපා යන කොටසට අයත් වෙති. පෘෂ්ඨවංශික සතුන් අතුරෙන් පාද හෝ ගාත්‍රා නොමැති සර් පයෝ එක් විශේෂ සත්ත්ව ගෝත්‍රයකි. අනිකුත් උරගයින්ට පාද සතර බැගින් තිබේ. ජලජ පෘෂ්ඨවංශීන් වන මත්ස්‍යයින්ටද පාද නොමැත.  

ගොඩබිම ජීවත්වන ගැඩවිල්  පණුවන්, ගොළු බෙල්ලන්, හංගොල්ලන් සහ කූඩැල්ලන්ද , බෙල්ලන්, ඉකිරියන්, පසැඟිල්ලන්  වැනි සමුද්‍ර ජිවින්ද පාද නොමැති  අපෘෂ්ඨවංශී සත්තු (invertebrates) වෙති.  ගොළු බෙල්ලා, හන්ගොල්ලා වැනි අපෘෂ්ඨවංශී සතුන් තම චලණය සඳහා උපයෝගි කරගන්නා ‘පාදයක් වැනි’ පේශිය  ‘ව්‍යාජ’ පාදයක් (false foot) ලෙසද  හැඳින්වේ.

2. ‘දෙපා’- (පාද දෙකක් සහිත) - පෘෂ්ඨවංශීන් අතර, පාද දෙකක් ඇත්තේ මිනිසාට සහ පක්ෂීන්ට පමණකි. ගාත්‍රා වශයෙන් ගතහොත් මිනිසාගේ අත් සහ පක්ෂීන්ගේ අත්තටු    පූර් ව   ගාත්‍රා වේ. මොවුන් ඇවිදීම සඳහා භාවිත කරනු ලබන අපර ගාත්‍රා පාද වේ. ‘දෙපා’ සහිත අපෘෂ්ඨවංශීන් නොමැත. අත්තටු සහිත පක්ෂීන් පියාසර කිරීම සඳහා හැඩගැසී ඇතත් පැස්බරා වැනි සමහර පක්ෂීන්ට පියාසර කළ නොහැකිය.

  

3. ‘සිව්පා’- (පාද සතරක් සහිත) - මිනිසා සහ පක්ෂීන් හැර අනිකුත් සියලුම  පෘෂ්ඨවංශීන් සිව්පාවුන්ය. අපෘෂ්ඨවංශීන් අතර පාද සතරක් තිබෙන කිසිම සතෙකු නොමැතිය.

මෙම සතුන්ගේ පාද, විවිධ පරිසර වල ඇවිදීම, දිවීම, පැනීම වැනි චලන සඳහා බෙහෙවින් අනුවර් තනය  වී තිබේ.   

4. ‘ශඩ්පා’- (පාද හයක් සහිත) - මී මැස්සන්, සමනළයින් වැනි කෘමින් (insects) සියල්ලෝම පාද සයක් සහිත සත්තු වෙති.

ලෝකයේ බහුලම සත්තුද මොවුහු  වෙති. මෙම කෘමීන් අතර සිටින සමනලයින් මී මැස්සන් වැනි සත්තු ශාකවල පුෂ්ප පරාගණය  සඳහා විශාල මෙහෙවරක් කරති. මදුරුවන් මැස්සන් වැනි සමහර කෘමින් රෝග වාහකයින් ලෙසද ක්‍රියා කරති. එසේම සමහර කෘමි විශේෂ භෝග වලට හානිකරන පලිබෝධයෝ වෙති. ඇඳ මකුණා, උකුණා වැනි ෂඩ්පාදිකයෝ  මිනිසාගේ ලේ උරාබොන පරපෝෂිතයෝ වෙති. කුහුඹුවන්,  දිමියන් වැනි සමහර කෘමීන්ට පියාපත් නොමැතිය.

5.  ‘අෂ්ඨපා’ – (පාද අටක් සහිත) - සියලුම මකුළුවන් (spiders) සහ ගෝනුස්සන් මේ ගණයට වැටේ.   

                             

මකුළුවෝ  සහ ගෝනුස්සෝ  මාංශ භාක්ෂකයෝ වෙති. කුඩා සතුන් දඩයම් කර ගැනීම සඳහා දැලක්  වියා ගැනීම මකුළුවන්ගේ විශේෂ දක්ෂතාවයකි. දැලෙහි පැටලෙන කුඩා සතෙකු, තම විෂ දළ මගින් අඩපණ කර එම සතාගේ යුෂ උරාබීම මකුළුවන්ගේ භෝජන විලාසයයි. අඳුරු ස්ථාන වල සැඟවී සිටින ගෝනුස්සා නිශාචර මාංශ භක්ෂකයෙකි. ගොනුස්සාගේ විශේෂ ලක්ෂණයක් වනුයේ උගේ විෂ දළය, වලිගයක් මෙන් දික්වී ඇති උදර ප්‍රදේශ අග්‍රයේ පිහිටා තිබීමයි.     

6. ‘දශපා’ – (පාද දහයක් සහිත) - මෙම සතුන් වනුයේ ඉස්සන්, කකුළුවන් වැනි ක්‍රස්ටේසියානුන්ය. ක්‍රස්ටේසියා යන වචනයෙන්, මොවුනට  බිඳෙනසුලු ඝන කබොලක් වැනි බාහිර ආවරණයක් තිබෙන බව දැක්වේ.   

මොවුන් සාමාන්‍යයෙන් ජලජ සතුන්  වන අතර සමහර  කකුළු විශේෂ ජලාශ්‍රීත ගොඩ       බිමද ජීවත් වීමට අනුවර් තනය  වී සිටිති.

7. ‘බහුපා’ (පාද විශාල ගණනක් ඇති) බහුපා කොටසට ගැනෙණුයේ  ‘සියපා’ – (පාද සියයක් සහිත) - Centipede යන නමින් හඳුන්වන පත්තෑයින් සහ ‘දහස්පා’ – (පාද දහසක් සහිත) - Millipede යනුවෙන් ඉංග්‍රීසියෙන්  හඳුන්වන හැකරැල්ලා, කන්කුංඩා  වැනි සතුන්ද අයත්ය.

පත්තෑයාට  පාද සියයක් සහ කන්කුංඩාට පාද දහසක ඇතැයි යන විශ්වාසය මත එසේ නම් කරන්නට ඇති විශ්වාස කළ හැකිය. එසේ වුවද මෙම විශ්වාසය අදට වලංගු නොවේ. මෙම සතුන්ගේ සම්පූර් ණ ශරීරයම බාහිරව කොටස් වලට බෙදී තිබේ. සාමාන්‍යයෙන් පත්තෑයෙකුගේ ශරීරයේ කොටස් හෝ ඛණ්ඩ සංඛ්‍යාව 20 සිට 110 දක්වා විය හැකිය. මොවුන්ගේ ශරීරයේ සෑම ඛණ්ඩයකම  පාද යුගලයක් බැගින් තිබේ.                                                                          එමෙන්ම  කන්කුංඩා ‘සහස්පා’  ලෙස හැඳින්වීමද වැරදි සහගතය.  පාද දහසක් තිබේයයි සිතා එසේ නම් කර ඇත. එහෙත් මොවුන්ගේ ශරීරයේ එක් ඛණ්ඩයක පාද යුගල දෙකක් තිබීම විශේෂ ලක්ෂණයකි. මේ සතුන්ගේ ශරීරයේ ඇත්තේ පාද 50 සිට 400 දක්වා ප්‍රමාණයක්  බව නිරීක්ෂණය කර තිබේ.

කුමන ආකාරයක වර් ගීකරණයක් අනුගමණය කළත්, කරණිය මෙත්ත සුත්‍රයේදී පෙන්වා දී ඇති ආකාරයට ලොව ඇතිතාක් සියලුම සතුන් හොඳින් ආවරණය වන බව පෙනේ. මෙහි තවත් වැදගත් කරුණක් වනුයේ, විද්‍යාත්මක වර් ගීකරණයකට හමු නොවන, උපදින සත්තු සහ ඉපදීමට සිටින සත්තු පවා මෙහිදී හඳුන්වා  තිබීමයි. මෛත්‍රී කිරීම සඳහා උපදින සත්තු සහ ඉපදීමට සිටින සත්තු පවා සඳහන් කර තිබීම විද්‍යා ඤාණයටත් ඔබ්බට යන ධර් ම  සංකල්පයක්ම වේ.

'මයික්‍රෝවේව්' උදුනක රත්කළ ආහාර සෞඛ්‍යයට අහිතකරද?

    කාර් ය බහුල නූතන සමාජයේ ජීවත්වන, සිහි නුවණින් කටයුතු කරන කොයි කවුරුත් කාලය ඉතිරි කරගැනීමේ බොහෝ ක්‍රම වේද ගැන සිත් යොමු කරති. මේ අනුව නව විද්‍යාත්මක නිපැයුම් සහ එදිනෙදා ජීවිතයට පහසු ක්‍රමවේද රාශියක් අද බහුලව සමාජ ගත වෙමින් පවතී. වර් තමාන නිවෙස්වල මුළුතැන්ගෙයි අත්‍යවශ්‍ය උපකරණයක් ලෙස ‘මයික්‍රෝවේව්’ උදුන් ජනප්‍රිය වෙමින් පවතින්නේද මේ ආකාරයටය. මෑතදී කරන ලද සමීක්ෂණයකට අනුව උදාහරණ වශයෙන්, ඕස්ට්‍රේලියාවේ නිවෙස් 84 % මෙන්ම ඉන්දියාවේ නිවෙස් 40% පමණ ‘මයික්‍රෝවේව්’ උදුන් භාවිත වන බව දැනගන්නට තිබේ.

මෙසේ වුවද ‘මයික්‍රෝවේව්’ උදුන්වල රත්කළ ආහාර අනුභවය, ‘සෞඛ්‍යයට අහිතකරද’ යන්න තරමක් මතභේදයටද තුඩු දී ඇති කරුණක් බැවින්, එය පිලිබඳව විද්‍යාත්මකව සොයා බැලීම මේ ලිපියේ අරමුණ වේ. මේ මතභේදයට තුඩු දී තිබෙන්නේ ‘මයික්‍රෝවේව්’ වශයෙන් හැඳින්වෙන විද්‍යුත් චුම්බක තරංග ‘විකිරණය වන’ තරංග විශේෂයක් ලෙස අර් ථ දැක්වෙන නිසා විය හැකිය. විකිරණශීලි ද්‍රව්‍ය සහ ඒවායින් හටගන්නා විකිරණය මගින් සිදුවියහැකි ආපදා පිළිබඳව 1986 දී යුක්රේනයේ සිදුවූ චෙනොර් බිල් ව්‍යසනය නිසා හටගත් භීතියද මයික්‍රෝවේව් උදුන් භාවිතය ගැන මතභේදයක් ඇතිවීමට හේතු විය හැකිය. මයික්‍රෝවේව් පිළිබඳව අධ්‍යයනයක් මගින් මේ ගැන තිබෙන දුර් මත නිෂ්ප්‍රභා කළ හැකිය.

විද්‍යුත් චුම්බක තරංග පිලිබඳ සරල හැඳින්වීමක්.

මයික්‍රෝවේව් උදුනේ විද්‍යාත්මක මූලධර් මය අහම්බෙන් හඳුනාගත් එකකි. දෙවන ලෝක යුද්ධය පැවති සමයේ 1945 වර් ෂයේදී, ඇමෙරිකානු ජාතික ඉංජිනේරුවරයෙකු වූ පර් සි ස්පෙන්සර් යුද කටයුතු වලදී අහසෙහි හෝ මුහුදේ ඈතින් ගමන් කරන යාත්‍රා නිරීක්ෂණය කිරීමේ ‘රේඩාර්’ ( Radar) උපකරණයක් අසලට වී එමගින් නිපදවන ගුවන් විදුලි තරංග (radio waves) නිරීක්ෂණය කරමින් සිටියේය. එවිට තම කබායේ සාක්කුවක කඩදාසි දවටනයක ඔතා තිබුණු චොකලට් පෙති කිහිපය, හේතුවක් නොමැතිව හදිසියේම මෙලෙක් වී ඇති බව ඔහුට දැණුනි.

මෙයට හේතුව කුමක් විය හැකිදැයි තවදුරටත් සොයා බැලීමේදී, ඔහු ගුවන් විදුලි තරංග නිරීක්ෂණය කරමින් සිටි Radar උපකරණයේ ඇති, මැග්නෙට්‍රෝනය (Magnetron) මගින් නිපදවන සාමාන්‍ය ගුවන් විදුලි තරංග වලට වඩා අඩු ආයාමයකින් යුක්ත වෙනත් තරංග විශේෂයක් නිසා මෙසේ සිදුවූ බවට සැක කළේය. ඊට පසු ඔහු තුනී කඩදාසි පැකට්ටුවකට ඉරිඟු ඇට කිහිපයක් දමා මැග්නෙට්‍රෝනය ඉදිරියේ තැබූ විට, ස්වල්ප වේලාවකින් ඒවා පුපුරා ‘ඉරිඟු පොරි’ (popcorn) හටගත්තේය. ඉරිඟු ඇට ‘ඉරිඟු පොරි’ වීම සඳහා තාපය අවශ්‍ය බැවින්, මේ අවස්ථාවේදී ගුවන් විදුලි තරංග වලට අමතරව, තාපයද නිකුත් කරන තවත් තරංග විශේෂයක් තිබිය හැකි බව ඔහුට පැහැදිලි විය. මෙම තරංගද විද්‍යුත් චුම්බක තරංග මාලාවේම එක් ස්වරූපයක් වශයෙන් හඳුනා ගත හැකි විය. මේ අවදිය වන විට හඳුනාගෙන තිබුණු ‘ගුවන් විදුලි තරංග’ වලට වඩා අඩු තරංග ආයාමයකින් යුක්ත නිසා මේවා ‘ක්ෂුද්‍ර තරංග’ (microwaves) ලෙස නම්කර තිබේ.
වර් තමානයේදී ඉතා නිවැරදිව ලබාගෙන ඇති මිණුම් ආශ්‍රීතව සකස් කර ඇති, විද්‍යුත් චුම්බක තරංග මාලාවේ දළ සටහනක් මේ සමග ඇති රූප සටහනෙහි දක්වා ඇත. මෙම තරංග මාලාවේ මිනිස් ඇසට දැකිය හැකි දෘශ්‍ය ආලෝක තරංග වන ‘වර් ණාවලිය’ වෙනම විශාලනය කර අදාළ වර් ණද දැකගත හැකි ආකාරයටද තරංග ආයාම බොහෝදුරට සමානුපාතික වන ලෙසටද ප්‍රති නිර් මාණය කර තිබේ. මෙහි දක්වා ඇති ආකාරයට තරංග මැණීමේ ඒකකය මීටර

   

වලින් ගෙන ප්‍රස්තාර ගත කළවිට මෙම සටහනෙහි දැක්වෙන ආකාරයට දිගු තරංග සහ කෙටි තරංග ලෙස ප්‍රභේද දෙකක් වෙන්කර ගත හැකිය. මේ අනුව ගුවන් විදුලි තරංග (රේඩියෝ තරංග) සහ මයික්‍රෝවේව් (ක්ෂුද්‍ර තරංග), මෙම පරාසයේ දිගු තරංග ලෙසටත්, x-කිරණ සහ ගැමා කිරණ කෙටි තරංග ලෙසටත් වෙන්කර තිබේ. පරාසයේ මධ්‍යයේ ඇත්තේ මිනිස් ඇසට පෙනෙන ආලෝකය ලෙස දැක්වෙන ‘වර් ණාවලිය’ (spectrum) වේ. ඇසට පෙනෙන වර් ණාවලියේ ඇති වර් ණ, දිගු ආයාමයේ සිට කෙටි ආයාමය දක්වා,- රතු, තැඹිලි, කහ, කොළ, නිල්, ලානිල් සහ දම් පැහැ ලෙස දක්වා තිබේ. එහෙත් ඇසට පෙනෙනුයේ මේවායේ සම්මිශ්‍රණයක් ලෙසට නියමිත පැහැයක් රහිතවය.මෙය ‘සුදු’ ආලෝකය (whitelight) ලෙසද දැක්විය හැකිය. මෙම සටහනේ වර් ණාවලිය වම් පැත්තේ (මයික්‍රෝවේව් තරංග වලට පසුව) අධෝ රක්ත කිරණ සහ දකුණු පැත්තේ (x -කිරණ වලට කලින්) පාරජාම්බූල කිරණත් දකින්නට ලැබේ.

විද්‍යුත් චුම්බක තරංග වල ස්වභාවය තව දුරටත් පැහැදිලි කළහොත්, විද්‍යුත් චුම්බක ශක්තිය ගමන් කරනුයේ තරංග ආයාමය වෙනස් වෙමින් යන තරංග පරාසයක්  ලෙසටය. ගුවන් විදුලි තරංග සහ මයික්‍රෝවේව් තරංග  පවතිනුයේ විද්‍යුත් චුම්බකාවලියේ දිග ආයාම සහිත වම් පැත්තේ වන අතර, කෙටි ආයාම සහිත   x-කිරණ  සහ ගැමා කිරණ දකුණු පැත්තේද සලකුණු කර තිබේ. දිගු තරංග  කිලෝමීටර්, මීටර්, සෙන්ටිමීටර්,හෝ මිලිමීටර් වලින් මැණෙන අතර, කෙටි තරංග මීටරයකින් බිලියනයකින් හෝ ට්‍රිලියනයකින් පංගුවකින්  මණිනු ලැබේ.  මයික්‍රෝවේව් කිරණ වල දිගු තරංග ආයාමය මීටර් 10 -2 ආසන්න අගයක් වන අතර, කෙටි තරංග වන x-ray කිරණ  මීටර් 10 -11  ආසන්න අගයක් ගනී.

x-කිරණ සහ ගැමා කිරණ වල තරංග ආයාම ඉතාමත් සියුම් බැවින් ඒවා ගමන්කරන පථයේ තිබෙන වස්තුවක ඇති ඕනෑම පරමාණුවක ඉලෙක්ට්‍රෝන මුක්ත කිරීමේ ප්‍රබල හැකියාවක් තිබේ. පරමාණුවක ඇති ඉලෙක්ට්‍රොන ඉවත් කිරීම ‘අයනීකරණය’ ලෙස රසායන විද්‍යාවේදී අර් ථ දැක්වෙන නිසා, මෙම ක්‍රියාවලියද ‘අයනීකරණ විකිරණය’ (ionisation radiation ) ලෙස හැඳීන්වේ.  එහෙත් රේඩියෝ කිරණ සහ මයික්‍රෝවේව් කිරණවලට එවැනි හැකියාවක් නොමැතිය.      

මයික්‍රෝවේව් උදුන සුවිශේෂි තාප ජනක උපකරණයකි.

ඉහත විස්තර කරනලද මූල ධර් ම ආශ්‍රීතව ඉංජිනේරු පර්සි ස්පෙන්සර් විසින් 1945 වර් ෂයේදී අනාවරණය කරගත්, මැග්නෙට්‍රෝන මගින් විද්‍යුත් චුම්බක දිගු තරංග නිකුත් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය   භාවිත කර, 1946 වර් ෂයේදී සුවිශේෂී උදුනක් නිෂ්පාදනය කරන ලදී. මෙම උදුන ‘මයික්‍රෝවේව් උදුන’ (microwave oven) ලෙස නම් කර තිබේ. 

                                                                                 

නවීන microwave උදුන

මෙම උදුනෙහි එක පැත්තක සවිකර ඇති මැග්නෙට්‍රෝනය මගින් නිකුත් කරන ක්ෂුද්‍ර තරංග උදුනෙහි අභ්‍යන්තර විශේෂ  තහඩු වල වැදී පරාවර් තනය වේ. පරාවර් තනය වන තරංග, සුදුසු භාජනයක දමා ඇති සිසිල් කළ ආහාරවල පතිත වූ විට, ඒවායේ  උෂ්ණත්වය වැඩිවී රත් කිරීම හෝ ආහාර පිසීම සිදුවේ.

මයික්‍රෝවේව් තරංග වල  විශේෂ ලක්ෂණය වනුයේ එමගින් ආහාර ද්‍රව්‍යයේ ඇති සංඝටක වලට කිසිම හානියක් සිදුනොවීමයි. 

මෙහිදී විශේෂයෙන්ම ක්ෂුද්‍ර තරංග වල බලපෑම නිසා ආහාර ද්‍රව්‍ය වල පවතින ජල අණුවල, කම්පනයක් සිදුවේ. ස්වාභාවිකව මෙසේ සිදුවන්නේ ජල අණුවේ  H පරමාණු යුගලය  O 

පරමාණුවට සම්බන්ධ වී තිබෙන දුර් වල  ධ‍්‍රැවීය බන්ධන (polar bonds)  නිසාය. මෙසේ ජල අණුවේ   ‘අණුක ධ‍්‍රැවීයතාව’ (molecular polarity) නිසා අණුවේ ඇති H පරමාණු දෙකෙහි එකිනෙකට විරුද්ධ ආරෝපණ (ධන + සහ සෘණ -) හටගනී. මෙම එකීනෙකට විරුද්ධ ආරෝපණ  නිසා ඒවා අධික ස්ඵන්දනයකට හා කම්පනයකට  භාජන වේ. ක්ෂුද්‍ර තරංග වල බලපෑම නිසා ස්වාභාවිකව ජල අණුවල සිදුවන අධික කම්පන නිසා හටගන්නා ඝර් ෂණය නිසා ඇතිවන  තාපය මගින් ආහාර ද්‍රව්‍ය රත්වීම සහ පිසීම සිදුවේ.(ජලයේ සෙල්සියස් අංශක 100 ක් වැනි අධික තාපාංකයක් ඇත්තේද අණුවල ඇති මෙම ලක්ෂණය නිසාය.)

මයික්‍රෝවේව් වල බලපෑම නිසා ජල අණුවේ ක්‍රියාකාරිත්වය  පාදක කර ගනිමින් නිර් මාණය කර තිබෙන උදුන, විශේෂයෙන්ම ශීතකරණය  කරන ලද ආහාර ඉතා සුළු වේලාවකින් ප්‍රකෘති තත්ත්වයට පත්කර ගැනීමට ඉතා යෝග්‍යය. මේ නිසා එය   එදිනෙදා ජීවිතයේදී  භාවිත වන මහත් ඵලදායී නව ආහාර රත්කර ගැනීමේ   උපකරණයක් වී තිබේ. 

මයික්‍රෝවේව් උදුන කෙතරම් දුරට ආරක්ෂාකාරී උපකරණයක්ද ?

මයික්‍රෝවේව් උදුනේ භාවිත වන විද්‍යුත් චුම්බක තරංග මගින්, ඉහත දැක්වූ ආකාරයට  ‘අයනීකරණ විකිරණයක්’ සිදු නොවන නිසා, ඒවා මගින් පිසූ ආහාරවල හෝ රත්කළ  ආහාරයක අන්තර් ගත කිසිම ද්‍රව්‍යයක සංයුතියේ වෙනසක් සිදු නොවේ. මෙසේ වන්නේ එහි තාපය නිපදවනුයේ ජල අණුවල සුවිශේෂ කම්පන රටාව මගින් පමණක් බැවිනි. මේ නිසා මෙම උදුනක රත්කළ හෝ පිසු ආහාර කිසිම ආකාරයකින් සෞඛ්‍යයට අහිතකර නොවේ. දැල්වෙන ඉටිපන්දමකින් පවා තාපය නිකුත්වනුයේ විද්‍යුත් චුම්බක තරංග ලෙසටය.මයික්‍රෝවේව් උදුනෙහි ක්‍රියාත්මක වන  තරංග වල ආයාමය, දැල්වෙන ඉටිපන්දමකින්  නිකුත් වන තාප  තරංග වල ආයාමයටත් වඩා අඩු අගයක පවතී..

මයික්‍රෝවේව් උදුනක ආහාර රත්කිරිම සඳහා භාවිත කරන භාජන ගැන තරමක විමසිලි මත්  වීමක්  අවශ්‍යය. මෙම උදුන් සඳහා භාවිත කළ යුත්තේ, ඒ සඳහා නිපදවා ඇති  තාපය අඩුවෙන් උරාගන්නා විශේෂ බඳුන්ය. ගෘහ මයික්‍රෝවේව් උදුනක භාවිත සම්මත බල ශක්ති අගය watt 700 ක් පමණ වේ. කඩදාසි හෝ ප්ලාස්ටික් වලින් ආවරණය කර ඇති ද්‍රව්‍ය, මයික්‍රෝවේව් උදුනක රත් කළහොත් ඒවායේ ඇති අහිතකර රසායනද්‍රව්‍ය ආහාර වලට මිශ්‍ර විය හැකිය.ලෝහ භාජන සහ ඇලුමිනියම් ආහාර දවටන, මයික්‍රෝවේව් උදුනක භාවිත නොකළ යුතුය. මෙසේ කළහොත් අධි වෝල්ටීයතාවක් නිර් මාණය වී ගිනිපුපුරු (sparks) පිටවිය හැකිය. එසේම   කිසිවිටෙකත් බිත්තරයක් තැම්බිම සඳහා මයික්‍රෝවේව් උදුනක්  භාවිත නොකළ යුතුය. මෙසේ කළහොත්, බිත්තරයේ අන්තර් ගත ද්‍රව්‍ය වල ඇති ජලය තත්පර කිහිපයකදී ජල වාෂ්ප බවට හැරී බිත්තරය තුළ අධික පීඩනයක් නිර් මාණය වී එය ක්ෂණයකින් පුපුරා යා හැකිය.

 

මයික්‍රෝවේව් උදුන එදිනෙදා භාවිතයට  පහසු භාණ්ඩයකි.                                         

දින කිහිපයක් සඳහා ආහාර එකවර සකස් කර, වැඩිපුර ඇති දේවල් ශීතකරණයක ගබඩා කර තබා වරින් වර භෝජනයට ගැනීම අද බොහෝ අයගේ ජීවන රටාවේ එක්තරා අංගයක් බවට පත්වී තිබේ. ශීතකරණයක තැබූ පිසින ලද ආහාර, 4° C හෝ ඊට තරමක් අඩු උෂ්ණත්වයක පවතින නිසා, ඒවා ඒ ආකාරයෙන්ම අනුභව කළ නොහැකිය. මේ නිසා ඒවා තරමක් දුරට හෝ උණුසුම් කර, සාමාන්‍ය ශරීර උෂ්ණත්වයට ගැලපෙන ආකාරයට සකස් කර ගැනීම අවශ්‍ය වේ. මෙම වැඩ පිළිවෙල නිසා අහාර අපතේ යාම තරමක් දුරට හෝ මග හරවාගත හැකිය.


එක්සත්ජාතීන්ගේ පාරිසරික වැඩ සටහන - UNEP මගින් 2024 වසරේ නිකුත් කර ඇති ප්‍රකාශනයකට අනුව, ලෝකයේ මිනිස් පරිභෝජනය සඳහා නිෂ්පාදනය කරනු ලබන ආහාර වලින් 20 % පමණ නිවෙස්වලදීම අපතේ යන බව නිරීක්ෂණය කර තිබේ. මේ පිළිබඳව කරන ලද විමර් ශනයකට අනුව, නිරතුරුවම වැඩි උෂ්ණත්වයක් පවතින ඝර් ම කලාපීය රටවල, පිසූ ආහාර මෙන්ම ආහාර සඳහා ගන්නා, එළවලු, මස් මාංශ වැනි අමු ද්‍රව්‍යද සැලකියයුතු ප්‍රතිශතයක් අපතේ යන බව හෙළිදරව් වී තිබේ. විශේෂයෙන්ම ඝර් ම කලාපීය රටවල ආහාර අපතේ යාම අඩු මට්ටමක පවත්වා ගැනීම පිණිස, ශීතකරණ භාවිතයද මහත් රුකුලක් වී තිබේ. 1920 ගණන් වලදී නිපදවා ශීඝ්‍රයෙන් වැඩිදියුණු කරනලද ශීතකරණ අද, ඔස්ට්‍රේලියාව වැනි සංවර් ධිත රටක මිනිස් වාසස්ථාන වලින් 84% පමණ තිබෙන අතර, ආසියානු කලාපයේ අර් ධ සංවර් ධිත රටවල එම සංඛ්‍යාව 50% පමණ වන බවද දැක්වේ.
මේ ආකාරයට ශීතකරණය අත්‍යාවශ්‍ය මුළුතැන්ගෙයි ගෘහ උපකරණයක් වීමත් සමගම, එමගින් සිසිලනය කරනු ලබන ආහාර ද්‍රව්‍ය පරිභෝජනය සඳහා නැවතත් ප්‍රකෘති උෂ්ණත්වයට ගෙන ම සඳහා ටික වේලාවක් ගතවේ. මේ නිසා එම ආහාර යළිත් කඩිනමින් කාමර උෂ්ණත්වයට ගෙන ඒම පිණිස යම්කිසි රත්කිරීමේ ක්‍රමවේදයක් භාවිත කිරීම අවශ්‍යය. ආහාර ශීතකරණය කිරීම ආරම්භ කර දශක පහක් පමණ ගතවනතුරු, ඒවා රත්කර ගැනීම සඳහා විවිධ ක්‍රමවේද භාවිත විය. දෙවන ලෝක සංග්‍රාම සමයේදී සොයාගන්නා ලද විද්‍යුත්- චුම්බක තරංග ක්‍රමවේදය ආභාෂයෙන් වැඩිදියුණු කරගන්නා ලද “මයික්‍රෝවේව්” උදුන, නුතන කාර් ය බහුල සමාජයට අත්‍යවශ්‍ය මුළුතැන්ගේ උපකරණයක් ලෙස සඳහන් කිරීම නිවැරදිය.


මයික්‍රෝවේව් උදුන් වල පිසීමේ වාසි වශයෙන්, Food Science and nutrition
සඟරාවේ 2020 වසරේ පළකර ඇති ලිපියක මෙසේ සඳහන් කර තිබේ.

           ආහාර පිස ගැනීමට ගතවන කාලය බෙහෙවින් අඩුවීම,

           රත්කිරිම සඳහා භාවිත වන අඩු උෂ්ණත්වය,

           අඩු බල ශක්තියක් වැය වීම,

            තාපය අපතේ නොයාම

මේ සියලුම වාසි මගින් ආහාරවල පෝෂණ කොටස් අඩුවීම, බෙහෙවින් පාලනය වන බවද පැහැදිලි කර ඇත.


විශේෂයෙන්ම එළවලු වර් ග ආහාරය සඳහා සකස් කර ගැනීමේදී පීඩන උදුන් (pressure cooker) මගින් හෝ වාෂ්පයෙන් තම්බන විට, ඒවායේ ඇති A සහ C විටමින් සමගම ‘ප්‍රති ඔක්සිකාරක’ (antioxidants) අඩුවන බවත්, මයික්‍රෝවේව් උදුන් භාවිත කළ විට ඒවා බොහෝදුරට සංරක්ෂණය වන බවත් හෙළිවේ තිබේ. එමෙන්ම trout වැනි සමහර මිරිදිය මත්ස්‍යයින්ගේ ඇති විටමින් K ප්‍රමාණය එම මත්ස්‍යයින් මයික්‍රෝවේව් කළ විට තරමක් වැඩිවන බවද නිරීක්ෂණය කර තිබේ.


මයික්‍රෝවේව් උදුන්වල විකිරණශීලී භාවය තිබේයයි සැක කළ නිසා, රුසියාව සහ ජපානය තම රටවල එම උදුන් භාවිතය තහනම් කර ඇති බවට වැරදි මතයක් දැනට වසර කිහිපයකට පෙර, සමාජ මාධ්‍ය වල සංසරණය වී තිබේ. එහෙත් මෙය පදනම් විරහිත සාවද්‍ය ප්‍රචාරයක් බව ‘ජාත්‍යන්තර මයික්‍රෝවේව් බල ශක්ති ආයතනය’ (International Microwave Power Institute)  මගින් ප්‍රකාශයට පත්කර තිබේ. කෙසේ වෙතත් දැනට ලොව පුරා රටවල් බහුතරයක නිවාසවල මුළුතැන්ගෙයි එදිනෙදා භාවිත කරන උපකරණයක් බවට මයික්‍රෝවේව් උදුන ඉතා ජනප්‍රිය වී ඇත.

ශිෂ්‍යයෙකුගේ කුතුහලය නිසා වෙළඳ නාමයක් පිලිබඳ අධ්‍යයනයක් කළහැකි විය

 

     මා විද්‍යා අධ්‍යාපන නිලධාරියෙකුව සිටියදී (1973 වර් ෂයේදී) නගරයෙන් ඈත පාසල්වලට ගොස් ඉගැන්වීමේ කටයුතු වලට අවශ්‍ය උපදෙස් ලබාදීමටත් විද්‍යා උපකරණ සපයා දීමටත් විශේෂ කැමැත්තක් දැක්වීමි. මෙසේ ගිය එක් අවස්තාවකදී 10 වන ශ්‍රේණියේ සිසුවෙකු විසින් ඉදිරිපත් කළ ගැටලුවකට තොරතුරු සෙවීමේදී  අලුතින් බොහෝ දේ ඉගෙන ගත හැකිවිය.

නගරයෙන් තරමක් ඈතින් පිහිටි එම විදුහල සම්පත් අතින් තරමක් අඩු තත්වයකින් පැවතින. එදින මා විදුහලට යන විට එහි සිටි එකම විද්‍යා ගුරුවරයා 10 ශ්‍රේණියේ විද්‍යාව පාඩම උගන්වමින් සිටියේය. එදින ඔහු උගන්වමින් සිටියේ කලින් ආරම්භ කරන ලද ආහාර සහ පෝෂණය පාඩමේ අවසාන කොටසයි. ඔහු සමග මොහොතක් කතා කළ මම, පන්තිය පිටුපස ආසනයක හිඳගෙන ඉගැන්වීම නිරීක්ෂණය කලෙමි. ඔහු ආහාර වර් ග කිහිපයක්ද පන්තියට පෙන්වා ආහාර වල ඇති සංඝටක සඳහා සරල පරීක්ෂණ කිහිපයක්ද ඉදිරිපත් කර සාර් ථක පාඩමක් අවසන් කළේය. කිරිපිටි වැනි සැකසූ ආහාර දවටන (පැකට්ටු) කිහිපයක්ද ගුරු මේසය මත තිබිණ.

පන්තියේ සිසුවෙකුද සමග මා වෙත පැමිණි ගුරු මහතා,

"සර්, පසුගිය විද්‍යා පාඩමේදී මේ ළමයා ඉදිරිපත් කළ අපේ ආහාර වලට අදාල ප්‍රශ්නයකට මට පිළිතුරක් දෙන්නට බැරි උනා. ඒ ගැන දන්නවාද කියා බලන්න" 

කියා ප්‍රශ්නය කියන ලෙස සිසුවාට කීවේය.

එවිට ඔහු අතේ තිබුණු ‘Nestle' සමාගමේ කිරිපිටි හිස් පැකට්ටුවක් මා වෙත දිගු කර

"මේ පැකට්ටුවේ තිබෙන Nestle කියන වචනයත් කුරුළු කුඩුවත් එකට සම්බන්ධ කර තිබීමේ තේරුමක් තිබෙනවා ද?"

කියා මගෙන් ඇසීය. එය අතට ගෙන බැලු මට එහි වැඩි අමුත්තක් ඇති බව පෙනුණේ නැත.

'මේක ප්‍රචාරක වෙළඳ ලකුණක්. මව් කිරිල්ලිය පැටවුන්ට කවන එකෙන් පෙනෙන්නේ ආහාරයක් සඳහා හොඳ එකක් බව නේද?'

කියා මම  ඔහුට කීවෙමි. මගේ පිළිතුරෙන් ඔහු සෑහීමකට පත් නොවූ බව මට තේරුණි.
මේ අවස්ථාවේදී ගුරුවරයාද,

"ඔය Nestle කියන වචනය සම්බන්ධ කර ගැනීමයි සර් ගැටලුව" කියා නැවතත් මා හට පැවසීය.

"Nestlings කියා ඉංග්‍රීසියෙන් කුරුළු පැටවුන්ට කියනවා. ඒ උනත් ඔය තැනට ගැලපීම ගැන නම් මටත් එතරම් තේරුමක් නැහැ"

කියා මම අවංකවම කීවෙමි.

"කොහොම වෙතත් මේ ගැන තව තොරතුරු ටිකක් සොයා මම විදුහල්පති තුමාට දන්වන්නම්"

කියා මම පොරොන්දු වූවෙමි.

ඒ කාලයේ මෙවැනි කරුණු ගැන තොරතුරු සොයා ගැනීමට අන්තර් ජාලය වැනි පහසු මාධ්‍යයන් තිබුණේ නැත. පුස්තකාලයක වුවත් විමර් ශනය කිරීමේ පහසුකම් ප්‍රධාන නගරවලට පමණක් සීමාවී තිබුණි. ටෙලිෆෝන් පහසුකම්ද හරිම අඩු තත්ත්වයක පැවතුණි. ටෙලිෆෝන් පණිවුඩයක් ගැනීම සඳහා ප්‍රාදේශීය හුවමාරු මධ්‍යස්‌ථානයට කතා කර සම්බන්ධ කරන තුරු පැය ගණනක්‌ සිටීමට සිදුවිය. ඒ කාළේ මොබයිල් ෆෝන් ගැන හිතලාවත් නැත .

මා අධ්‍යාපන කාර් යාලයයට පැමිණ, තව කිහිප දෙනෙකුද සමග කථාකර කිරිපිටි වැනි ළදරු ආහාර බෙදා හරින කොළඹ පිහිටි ආයතනයක ලිපිනය ඩිරෙක්ටරියකින් සොයා ගත්තෙමි. මගේ ගැටලුව පිළිබඳව ලිපියක් සකස් කර ප්‍රාදේශීය අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂ වරයාගේද නිර් දේශයක් සහිතව එම ආයතන ප්‍රධානියාට තැපැල් කළෙමි. සියලුම රාජකාරි ලියුම් යැවිය යුතුව තිබු ණේ ඉංග්‍රීසියෙනි .

සති දෙකකට පමණ පසු ඔවුන්ගෙන් ලැබුණු ලිපියේ, එම ආයතනය Nestle නිෂ්පාදන බෙදාහරින ඒජන්සියක් බවත් අප අසා තිබුණු තොරතුරු කිසිවක් ගැන ස්ථිරව පිලිතුරක් දිය නොහැකි බවත් දන්වා, තොරතුරු ලබාගැනීම සඳහා ස්විට්සර් ලන්තයේ  Nestle ප්‍රධාන කාර් යාලයේ ලිපිනයද එවා තිබුණි.

මෙයින් පසුබට නොවූ මා, නැවත ලිපියක් සකස් කර අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂක තුමා මගින් ස්විට්සර් ලන්තයේ  Nestle ප්‍රධාන කාර් යාලයට 'sea mail' මගින් විස්තරාත්මක ලිපියක් යැව්වෙමි. රුපියල් හතක්‌ අටක්‌ පමණ වූ තැපෑල් ගාස්තුව අධ්‍යාපන කාර් යාලයෙන් ගෙවිය නොහැකි බව පරිපාලන නිලධාරි වරයා මට පැවසු නිසා, එය මට දැරීමට සිදු විය. ඒ කාලයේ රුපියල් අට දැන් රුපියල් අට සියයක් පමණ විය හැකිය. මා පිට රටකට යවන ලද පළමු ලිපියත් මෙය වීම විශේෂත්වයකි.

මාස කිහිපයක් යනතුරු ලිපියට කිසිම පිළිතුරක් ලැබුනේ නැත. විද්‍යා ගුරු මහතා මට හමුවූ කිහිප වතාවක්ම මගෙන් ඒ ගැන විමසීය. ඒ වන තුරු කිසිම තොරතුරක් නොලැබුණු බව මට කියන්නට සිදු විය.

තවත් සති කිහිපයකට පසු බදාදා දිනයක මා කාර් යා ලයේ සිටියදී අධ්‍යක්ෂක තුමා මට කතා කර,

"මෙන්න ස්විස්ටර් ලන්තයෙන් ලියුමක්"

කියා ලිපි ගොනුවක් මගේ අතට දුන්නේය.

Nestle ආයතනයේ ලියුමත් සමග තවත් තොරතරු රාශියක් ගොනුවේ තිබුණි.

අපගේ විමසුම ගැන ස්තුති කර, අධ්‍යාපන දෙපාර්තමේන්තුවේ අවසරය ඇතිව අදාළ සිසුවා සිටින විදුහලට ගොස් එම සිසුනට සියලු තොරතරු සපයන ලෙස, මෙරට සිටින ඔවුන්ගේ නියෝජිත ආයතනයට උපදෙස් දුන් බවද ලිපියේ වැඩිදුරටත් සඳහන් කර තිබුණි.

අධ්‍යක්ෂක තුමාගේ උපදෙස් පරිදි, විද්‍යාලයේ විදුහල්පතිද සමග සාකච්ඡා කර ඒ සඳහා දිනයක් නියම කරගෙන නියෝජිත ආයතනයට ලිපියක් යැව්වෙමු.

නියමිත දිනයේදී නියෝජිත ආයතනයේ පිරිසක් අධ්‍යාපන කාර් යාලයට පැමිණියහ. ඒ පිරිසේ ස්විස් ජාතික කළමනාකරුවෙක්, භාෂා පරිවර් තකයෙකු සහ තවත් කිහිප දෙනෙක් සිටියහ. පැමිණි පිරිස සමග ද මමද විදුහලට ගියෙමි.

විදුහල්පතිගේ පිළිගැනීමකින් පසුව, පිරිස ටික වෙලාවක් ඔහු සමග සාකච්ඡා කර විදුහලේ සියලුම දෙනාටම කුඩා කිරිපිටි පැකට්ටුව බැගින් බෙදා දෙන බවත්, ඉහල පන්තිවල සිසුන් හමුවී කෙටි සාකච්ඡාවක් කළ හැකි බවත් කීහ.

පන්ති භාර ගුරුවරු මගින් කිරිපිටි පැකට්ටු බෙදා දීම සාර් ථකව සිදු කෙරිණ.

අටවන ශ්‍රේණිය සිට ඉහලට පන්තිවල සිසුන් සඳහා රැස්වීමක් පන්ති කාමරයක සුදානම් කෙරුණි. ප්‍රධාන අමුත්තා ඉංග්‍රීසියෙන් කරන ලද කථාව භාෂා පරිවර් තකයා විසින් සිංහලට නගන ලදී. රැස්වීම අතරතුරේදී එහි සිටි පිරිසට එම වර් ගයේ කිරි වීදුරුවකින් සංග්‍රහයක්ද පවත්වන ලදී.

දේශනයෙන් අනාවරණය වූ කරුණු කිහිපයක් මෙසේය.

1. මෙම ආයතනය 1886 වර් ෂයේදී ආරම්භ කර ඇත්තේ හෙන්රි නෙස්ලේ (Henri Nestle) නම් ව්‍යාපාරිකයෙකු විසිනි. 'Nestle' ඔහුගේ නමයි. එය ජර් මන් භාෂාවෙන් 'කුඩා කුරුළු කැදැල්ල ' යන අරුත ගෙන දේ.
2. ඔව්හු ඉහත දැක්වෙන එම 'කුඩා කුරුළු කැදැල්ල' සිය පවුලේ ලාංචනය ලෙස තෝරා ගෙන තිබේ. එමගින් පවුලේ එකමුතුබව, ලෙන්ගතුකම සහ සුහදතාව පිළිබිඹු කරයි.
3. කුරුළු කැදැල්ල සංකේතයට Nestle නම් ඔහුගේ නමද එකතුකර තම ව්‍යාපාරයේ වෙළඳ නාමය ලෙස යොදාගෙන ඇත්තේ කලකට පසුවය.
4. පසුව එම කුඩා ව්‍යාපාරය කිරි පිටි නිෂ්පාදනයේ ප්‍රමුඛතම ආයතනයක් බවට පත්වී ඇත.

කෙසේ වෙතත්, 'කුඩා කුරුළු කැදැල්ල' මුල් සංකේතය වරින් වර සංශෝධනය කර දැනට භාවිත කරන වෙළඳ ලකුණ නිර් මාණය කර තිබේ. නව වෙළඳ ලකුණෙහි සුවිශේෂී වෙනස් කම් දෙකක් ඇත. මුල් ලාංචනයේ කුරුළු පැටවුන් තිදෙනෙක් සිටින අතර නව ලාංචනයේ සිටිනුයේ දෙදෙනෙකි. මව් කිරිල්ලියගේ හොටෙහි රඳවා ගෙන සිටින පණුවාද දෙවැන්නේ නැත.

මෙම වෙනස් කම් කිරීමට සුවිශේෂී හේතු තිබෙන බවද එදින සාකච්ඡාවේදී හෙළි කරන ලදී. එකල ස්විට්සර් ලන්තයේ පවුලක දරුවන් සංඛ්‍යාව දෙදෙනෙකු වීම ප්‍රශස්ත සංඛ්‍යාව බවත්, ළදරු ආහාරයක ලාංචනයේ පණුවෙකු පෙන්නුම් කිරීම අයෝග්‍යයයි සැලකු නිසාත් වෙනස් කම් සිදුකර ඇති බව ඔවුන්ගේ විශ්වාසයයි.

එම වෙළඳ ලකුණෙහි දැක්වෙන්නේ ශීත රටවල බහුල 'thrush' නම් කුරුල්ලායි. ශ්‍රී ලංකාවේත් මධ්‍ය කඳුකරයේ, හෝර්ටන් තැන්න ප්‍රදේශයේ දකින්නට ලැබෙන දේශීයව 'අරන්ගයා' යන නමින් හැඳින්වෙන්නේ මෙම ගණයේ කුරුල්ලෙකි. මිහිරි හඬින් ගී ගයන අරන්ගයාගේ විද්‍යාත්මක නාමය Myophonus blighti වන අතර රතු දත්ත පොතට අනුව අරන්ගයා ශ්‍රී ලංකාවේ වඳවී යාමේ තර්ජනයට ලක්වී ඇති පක්ෂියෙකි.

සිසුන්තුළ සහජයෙන්ම පවතින කුතුහලය හොඳින් අවබෝධ කර ගෙන ඒ ඔස්සේ ඔවුනට දැනුම, කුසලතා සහ ආකල්ප වර්ධනය කර ගැනීමට සැලැස්වීමෙන් මහඟු ප්‍රතිඵල ලබාගත හැකි බව පෙන්වීමට මෙම ක්‍රියාකාරකම හොඳ නිදසුනක් බව මගේ හැඟීමයි.

එම සිසුවාගේ කුතුහලය ඔස්සේ තවදුරටත් කරුණු විමසීමට සිදුවූ නිසා, විද්‍යා අධ්‍යාපන නිලධාරියෙකු වූ මටද, එම විදුහලේ ගුරුවරු සහ සිසුන් ඇතුළු තවත් විශාල පිරිසකට කුරුළු කැදැල්ලේ එම සංකේතය භාවිතයේ පදනම සහ එහි වැදගත්කම ගැන බොහෝ දේ ඉගෙන ගැනීමට අවස්ථාවක් ලැබිණ.