ඉහල පුටුවල යටිකුට්ටු වැඩක්‌ නිසා විදේශ ශිෂ්‍යත්වයක් අහිමි විය .....

  ඒ කාලයේ අධ්‍යාපනයේ සේවය කළ කාටත්, සුදුසුකම් සහ ඇප කැපවීම පදනම් කර ගනිමින් විදේශ ශිෂ්‍යත්ව ලබා දීම හෝ විදේශ අධ්‍යාපන චාරිකා වලට අවස්ථාවක් ලබාදීම සිරිතක් විය. ශිෂ්‍යත්ව හෝ චාරිකා ගණන සිමිත් වුවත් ඒවායින් රටට මහත් ප්‍රයෝජන ලැබිණ.

වරක් ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයෙන් එවැනි ශිෂ්‍යත්ව තුනක් අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශයට ප්‍රදානය කර තිබිණ. එම ශිෂ්‍යත්ව සඳහා අයදුම් කිරීමට  වයස අවුරුදු තිස් පහට  අඩුවීම, උපාධිධාරි ගුරුවරයෙකු ලෙස වසර අටක සේවයක් තිබීම, උපාධිය ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් හදාරා තිබීම වැනි කොන්දේසි රාශියක් ඇතුළත් කර තිබිණ. ම්ටද සියලුම සුදුසු කම් තිබුණු නිසා අයදුම් පතක් යැවීමි.

  

අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශයේ තිබුණු පළමුවෙනි සම්මුඛ පරීක්ෂණය සඳහා මට කැඳවීමක් ලැබිණ. සම්මුඛ පරීක්ෂණ මණ්ඩලය සාමාජිකයින් පස් දෙනෙකුගෙන් සමන්විත වූ අතර  ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ නියෝජිතයෙකුද එහි  සිටියේය. එදින සම්මුඛ පරීක්ෂණය සඳහා තිස් දෙනෙකු පමණ පැමිණ සිටියහ. මා හඳුනන කිසිවෙකු ඒ සමග නොවිය.

සති තුනකින් පමණ මට දෙවන සම්මුඛ පරීක්ෂණය සඳහාද  කැඳවීමක්  ලැබිණ. එදින මා ඇතුළු තවත් සිව් දෙනෙකු කැඳවා තිබිණ. අමාත්‍යංශ ලේකම් කාර්යාලයේ ආලින්දයේ වාඩිවී සිටි අපට ටික වෙලාවක් සුහදව  සාකච්ඡා කිරීමට හැකිවිය. අප පස් දෙනාගෙන් පශ්චාත් උපාධි අධ්‍යාපන ඩිප්ලෝමාව සම්පුර්ණ කර තිබුණේ  මා පමණය. ඔවුන් දෙදෙනෙකු ළඟ ඇමෙරිකානු තානාපති කාර්යාලයෙන් ලබාගත් හොරතුරු පත්‍රිකාද විය.

අනික් සිව් දෙනාම මට කලින් සම්මුඛ පරීක්ෂණය සඳහා ඇතුලට ගියහ. ඔවුන් සැමදෙනාගේම තේරෙන බවට බලාපොරොත්තු ඇති බව මුහුණු වලින් පෙනිණ. මා සමග විනාඩි කිහිපයක් කථාකළ සම්මුඛ පරීක්ෂණ මණ්ඩල සාමාජිකයෝ මගේ අනාගත බලාපොරොත්තු ගැන දිගින් දිගටම ප්‍රශ්න කළහ. ඇමෙරිකාවේ වාසය කිරීම සඳහා අවශ්‍ය තොරතුරු තානාපති කාර්යාලයෙන් ලබාගත හැකි බවද ඇමෙරිකානු නියෝජිතයා වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය. මටද බලාපොරොත්තු ඇතිකර ගත හැකි විය.

දින දෙකකට පසු මා වැඩකළ කාර්යාලයේ අධ්‍යාපන අධ්‍යක්ෂක තුමා මගින් මට අමාත්‍යංශයේ පණිවුඩයක් ලැබිණ, එහි සඳහන් වුයේ පසුදින පෙරවරු නවයට අමාත්‍යංශ ප්‍රධානියා හමුවන ලෙසටය.

පසුදින මම ඔහු හමුවීමට ගියෙමි. ඇමෙරිකාවට යාම සහ  එහි වසර දෙකක් ගත කිරීම පිළිබඳව සිහින මවමින් අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශ කාර්යාලයට ගොස් ස්ථිර ලේකම් තුමා හමුවීමි.

ඔහු මා සමග ඉතාමත් සුහද ලෙස කතා කළේය.

‘සම්මුඛ පරීක්ෂණය හොඳට කරළ තියෙනවා’

කි ඔහු ලිපි ගොනුවක පිටු පෙරලන්නට විය. එය මගේ පෞද්ගලික ලිපි ගොනුව බව පිට කවරයේ මගේ නම තිබුණු නිසා දැන  ගතිමි. එහි එක්‌ පිටුවක් හරවා

‘අධ්‍යාපන ඩිප්ලෝමාව කළේ කොයි අවුරුද්දේද?’ කියා මගෙන් ඇසිය

‘ගිය අවුරුද්දේ’ මම කීවෙමි.

‘ඒකට අධ්‍යයන නිවාඩු ගත්තාද?’ ඔහුගේ ඊළඟ ප්‍රශ්නය විය.

මේ සියලු තොරතුරු ගොනුවේ ඇතත් ඒ සියල්ල ආපසු මගෙන් අසන්නේ මන්ද යන්න මට ගැටළුවක් විය.

ටික වෙලාවකට පසු ඔහු

‘පොඩි ප්‍රස්නයක් තිබෙනවා.  ඒකයි මම කල්පනා කළේ’ කියා.

‘අධ්‍යාපන ඩිප්ලෝමාව සඳහා ගිය වසරේ අධ්‍යයන නිවාඩු ගත් නිසා ආපසු වසර දෙකක්‌ විදේශ නිවාඩු දෙන්න අමාරුයි’ යයි කිවේය.

මගේ සියලු බලාපොරොත්තු සුන්වි ගොස් මවමින් සිටි සිහින බොඳ වී ගියේය. මා තුෂ්තුනිම්භුතව බලා සිටින විට ලේකම් තුමා ඒ සඳහා කළහැකි විකල්පයක් යෝජනා කළේය.

‘අපි මෙහෙම කරමු. ඔය මහත්මයාට අපි ලබන අවුරුද්දේ අමාත්‍යංශයට ලැබෙන්නට තිබෙන  අවුරුදු දෙකක ශිෂ්‍යත්වයක් දෙන්නම්. එතකොට නිවාඩු ලබා දෙන්නට පුළුවන්’

රාජකාරියට නවකයෙකු වූ මට දෙපාර්තමේන්තු අණපනත් ගැන වැඩි අවබෝධයක් නොවිය. ඉහලම නිලධාරියා කි දෙය මට අස්වැසිල්ලක් විය.

‘එහෙනම් ලබන අවුරුද්දේ ලැබෙන ශිෂ්‍යත්වයක්  සඳහා මගේ නිර්දේශය සඳහන් මේ   ලිපියට  අත්සන් කරන්න’ කියා

මට අමාත්‍යංශ ලිපි ශිර්ෂයක සකස් කර තිබුණු ලිපියක් දුන්නේය. මමද එය කියවා බලා අත්සන් කලෙමි. ලිපියේ ඔහුගේ අත්සන සහිත  පිටපතක් මා අතටද දුන්නේය.

සුන්වූ බලාපොරොත්තු සහිතව කාර්යාලයෙන් පිටවූ මට මේ සියල්ල පිළිබඳව සැකයක්ද සිතෙහි වැඩ කළේය.

පසුදින අපගේ අධ්‍යක්ෂක තුමා හමුවී සිදුවූ දේ කී විට ඔහු මහත් පුදුමයට පත්විය. මා එම අසීරු තත්ත්වයට පත්කිරීම ඉහළ නිලධාරියා විසින් නොකළ යුතු දෙයක් බව ප්‍රකාශ කළ ඔහු

‘එහෙනම් ලබන අවුරුද්දෙවත් බලමු.’ යයි කිවේය.

මා වැඩිදුර විමසීමක් නොමැතිව කර ඇත්තේ අදුරදර්ශී ක්‍රියාවක් බව වැටහුණේ එවිටය.

වසරක් ගතවිය. අධ්‍යාපන ඇමති මාරුවක් සිදුවිය. ලේකම් වරයාද ඉවත් විය. මට දුන් පොරොන්දුවද කුණු කුඩයට යන්නට ඇත. මට නියමිත ශිෂ්‍යත්වය අහිමි විය. දේශපාලන වශයෙන් බලගතු තිදෙනෙක් ශිෂ්‍යත්ව ලබා ඇමෙරිකාවට ගොස් ඇත.

දෙපාර්තමේන්තුවේ නීති රීති වලට අනුව වරක් අධ්‍යයන නිවාඩු ලබාගත් නිලධාරියෙකුට, අවශ්‍යතාවයක් සඳහා  ඒ සමගව වුවද යළිත් අධ්‍යයන නිවාඩු ලබාගත හැකිය. ඒ සඳහා බැඳුම්කරය දීර්ඝ කිරීම පමණක් නැවත කළයුතු බව පසුව දැනගතිමි.

------------------------------------------------------

මෙම සිද්ධියට වසර දහයකට පමණ පසු.අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශයේ තරමක් ඉහළ තනතුරක සිටි මා හට පාසැල් පොත් සකස් කිරීම සම්බන්ධව පැවති වැඩ මුළුවකට සහභාගී වීමට අවස්ථාවක් ලැබුණි. එහි මාද සිටි එක් කුඩා කණ්ඩායම් සාකච්ඡාවක්‌ මෙහෙය වුයේ කලකට පෙර මට හරිමග කියා නොදුන් ඉහල නිලධාරියාය. ඔහු ඒ වන විට වයස් ගත විශ්‍රාමිකයෙකි. මට ඔහු දුටු විගසම මහත් චිත්ත සන්තාපයක් ඇතිවිය.

සාකච්ඡාව ආරම්භ කිරීමට පෙර එකිනෙකා හඳුනාගැනීම සිරිතය. ඔහු වසර තිහක හතලිහක පමණ අතීතයට ගොස් ඒ කාළයේ සිට තමන් හඳුන්වා දුන්නේය. මගේ වාරය පැමිණි විට එවකට දැරූ තනතුරෙන් හැන්දින්විම කළෙමි. ටික වෙලාවක් මාදෙස බලා සිටි ඔහු

‘දැකලා පුරුදු වගෙයි. කලින් වැඩ කළේ කොහෙද?’ කියා මගෙන් ඇසිය.

‘සර්, ඒක දිග කතාවක්. කෙටියෙන් කියන්නද?’ මම ඇසීමි.

'දිගට උනත් කමක් නැහැ.කාටත් දැනගන්න හොඳ නේ. කියන්න. කියන්න.' ඔහු මා දිරිමත් කළේය.   

මම ලැබුණු අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගතිමි.

‘මිට අවුරුදු දහයකට ඉස්සර මට ලැබුණු ශිෂ්‍යත්වයක් කපා හැරිය එක වෙන්න ඇති මතක.’ මම එඩිතරව කීවෙමි.

පිරිස කවුරුත් එකිනෙකාගේ මුහුණු බලන්නට විය. එතුමාගේ මුහුණ රතුවී මහත් බැගෑපත් විලාසයකට පත්වි

‘ඊළඟ අවුරුද්දේ  ශිෂ්‍යත්වය ලැබුනද?’ කියා මගෙන් ඇසිය.

‘ඒ කිසිවක් ලැබුනේ නැහැ. එදා මට ඒ ශිෂ්‍යත්වයට යන්නට අවස්ථාව ලැබුණානම් මේ කණ්ඩායම මෙහෙය වන්නට සර් වෙනුවට, මට සිටින්නට තිබුණා.’ යයි මට ඉබේටම මෙන් කියවිණ

‘සිද්ධියට මට කණගාටුයි. මට ඇමතිවරු තුන්දෙනෙකුගේ ඉල්ලිම් ඉෂ්ට කරන්නට සිදු වුවා’ යයි ඔහු දුක්මුසු ස්වරයකින් පැවසිය.

මට කියන්නට අවශ්‍යව තිබුණු දේ මුහුණටම කියන්නට ලැබීම ගැන තරමක සතුටක්ද ඇතිවිය.  .