අතීත අධ්‍යාපන තොරතුරු ආවර්ජනා 3 - විශ්ව විද්‍යාලයේදී විභාග ‘ඉඟි’ (tips) සහ මතක තබාගැනීමේ පහසුව සඳහා කෙටි ක්‍රම (acronyms)

  විශ්ව විද්‍යාලයයේ පළමු වසර ඉතා ඉක්මනින් ගෙවීයන බව දැනුනි. විෂයය තුනේම සටහන් පොත්, ප්‍රායෝගික සටහන් ආදිය ගොඩ ගැසෙන්නට විය. පාඩම් කළ යුත්තේ කෙසේද, වැදගත් වනුයේ කුමන කොටස්ද යන්න තෝරා බේරා  ගැනීමට නොහැකි තරමේ අවුල් සහගත ගතියක්  ඇතිවිය. මේ සමගම, අපේ සගයින් කිහිප දෙනෙකු පළමු වසරෙන් පසු විශේෂ උපාධි සඳහා අයදුම් කිරීම සහ ඒ සඳහා රහසින් මෙන් සුදානම් වනුද දකින්නට ලැබිණ. මේ සඳහා ඔවුන් බොහෝවිට දේශක ආචාර්ය වරු සමගද විශේෂ කුළුපගකම් දක්වන බවද  දකින්නට ලැබිණ. ශිෂ්‍යාවන්ට  මේ සඳහා විශේෂ දක්ෂ කම් තිබෙන බවක්‌ පෙනුණි. ගම්බද පාසැල් වලින් පැමිණ සිටි අප කිහිප දෙනෙකුට මෙය අරුමයක් විය. එසේ විශේෂ පාඨමාලා තෝරාගැනීම පිළිබඳව කිසි කෙනෙකුගෙන් උපදෙසක්වත් නොලැබිණ. අප කිහිප දෙනෙකුට  නම් අවශ්‍ය වුයේ වසර තුන අවසන් වූ වහාම රැකියාවන් සඳහා යාම මිස විශේෂ උපාධි සඳහා පෙනී සිටීම නොවේ. මේ තරඟකාරී බව නිසා  වසර මුලදී අප අතර තිබුණු  සාමුහිකව කටයුතු කිරීමේ සුහදතා ක්‍රියාවලියද ටිකෙන් ටික ගිලිහි යමින් පැවතින.

මේ අතර පළමු වසර අවසාන මාස දෙක තුනේදී අපගේ සත්ත්ව විද්‍යාව ප්‍රායෝගික වැඩ භාරව සිටි ප්‍රධාන ප්‍රදර්ශකවරයා (Demonstrator) විදේශ ගතවූ නිසා, අප හොඳින් ඇසුරු කළ, ඉතාමත් ප්‍රියමනාප, අවසාන විශේෂ විභාගයට පෙනී සිටි අයෙකු, ප්‍රධාන  ප්‍රදර්ශකවරයා ලෙස පත්කරන ලදී. අප කණ්ඩායමේ සිටි එක් ශිෂ්‍යාවක් සමග ඔහු ප්‍රේම සම්බන්ධතාවක් ගොඩ නගමින් සිටින බවද දකින්නට ලැබුණි. මේ නිසාමදෝ ඔහු අප කාටත් සෑම විටම උදව් කළේය. සත්ත්ව විද්‍යාව ප්‍රායෝගික කටයුතුවල අති දක්ෂයෙකු වූ ඔහු පළමු පන්තියේ විශේෂ උපාධියක්‌ ලබා පසුව විශ්ව විද්‍යාල ආචාර්ය මණ්ඩලයට තෝරා ගැණින. අපගේ ප්‍රායෝගික විභාගය සඳහා ලැබිය හැකි බොහෝ දේ ගැන ඔහු නිතරම අපට ඉඟි (tips)   දුන්නේය.

අදටත් අමතක නොවී තිබෙන, ඔහු විසින් දෙනු ලැබූ හාස්‍ය ජනක ‘ස්මෘති සටහනක්’ (acronym) පහත දක්වමි.  එම නම්වල මුල් අකුරු මෙසේය. O O O T T A F A G V.  එම නම් වලින් හැඳින්වූයේ මෝරාගේ  කපාල ස්නායු දහයකි. ඒවා නම්:  Olfactory, Optic, Oculomotor, Trochlear,  Trigeminal, Abducens, Facial,  Auditory, Glossopharyngeal, Vagus  යනුවෙනි. 

අපගේ ප්‍රදර්ශකවරයා එම නම් මතක තබා ගැනීම සඳහා අපට දුන් වාක්‍යය මෙසේය. Oh ........ !!. Only  Once  Touch, Tickle  And .........  .....  ........ ........ . 

කෙසේ වෙතත් එහි ඇති හාස්‍යය (ග්‍රාම්‍ය භාවයත්)  නිසාම වසර හැටක් පසුවුවත් එය  තවම මතක තිබේ. මෙම ප්‍රධාන ප්‍රදර්ශකවරයා දෙවන වසරේදී  අපගේ ප්‍රියතම සත්ත්ව විද්‍යා ආචාර්යවරයා විය. ඊට පසුව වුවද ඔහුගේ හාස්‍ය ජනක කියමන් සහ විභාග ‘ඉඟි’ අපට ඉතාමත් ප්‍රයෝජනවත් විය. 

ඔහු ඉඟි කළ පරිදි, පළමු වසර අවසාන ප්‍රායෝගික පරීක්ෂණයේදී අප කණ්ඩායමේ කිහිප දෙනෙකුටම මෝරාගේ කපාල ස්නායු කිහිපයක් විච්ඡේදනය කිරීම අනිවාර්ය ප්‍රායෝගික ප්‍රශ්නයක් ලෙස ලැබුණි. (සතුන්ගේ කපාල ස්නායු පද්ධතිය පරිණාමයේ මුලික අවස්ථාවක් ලෙස අධ්‍යයනය කිරීමට මෝරා උදාහරණයක් ලෙස ගනු ලැබේ.) විච්ඡේදනයේ,  විශාල රුප සටහනක් ඇඳ කොටස් නම් කිරිමද, එම ස්නායු ගමන් කරනුයේ කුමන ස්ථාන වලටද යන්න දැක්වීමද  අත්‍යාවශ්‍ය වීය. මට ලැබුණේද  එම විච්ඡේදනයමය.

මෝරාගේ කපාල ස්නායු පද්ධතිය.

ඔහු විසින් විස්තර කරන ලද ආකාරයත්, අපට කියාදුන් ස්මෘති සටහනක් (acronym) නිසා විච්ඡේදනය පසුවෙන්ම අවසන් කළ හැකි විය. මේ සඳහා මට සම්පූර්ණ ලකුණු ලැබෙන්නට ඇත.

විශ්ව විද්‍යාල වල සමහර ජේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය වරු, පළමු වසර අවසාන විභාගය සහ පාඨමාලා අවසාන විභාගය සඳහා පුනරීක්ෂණ දේශන පවත්වන අවස්ථාවලදී තෝරාගත් මාතෘකා වලට ‘තරු’ (***) ලකුණු දමති. බොහෝවිට ‘තරු’ දෙකක් හෝ තුනක් වැටෙන විෂයය කරුණු අනිවාර්යයෙන්ම විභාග ප්‍රශ්න පත්‍ර වලට ඇතුලත්වනු නොඅනුමානය. අපට මෙම වාසිය ලැබුණු අවස්ථාද කිහිපයක් ඇත. 

වර්තමානයේද, විවිධ විෂයය වල  යම් යම් වචන මාලාවන් මතක තබා ගැනීම සඳහා විවිධ කෙටි ක්‍රම භාවිත කරනු දකින්නට ලැබේ. කලින් සත්ත්ව විද්‍යාවේ සඳහන් කළ ස්මෘති සටහන වැනි වාක්‍ය විද්‍යා විෂයයන්හි බහුලය.   මෙයින් රසායන විද්‍යාවේ ආවර්තිතා වගුවේ මුල් මූල ද්‍රව්‍ය  විස්ස (අපොස සාමාන්‍ය පෙළ සඳහා අවශ්‍ය වනුයේ මුල් මූල ද්‍රව්‍ය  විස්ස පමණකි) පහසුවෙන් මතක තබාගැනීමට  පාසැල් සිසුන් අතර ජනප්‍රිය නව පන්නයේ ස්මෘති සටහන් දෙකක් මට  පාසැල් සිසුවෙකුගෙන්ම ලැබුණි. ඒවාද මෙහි ඇතුලත් කිරීම යෝග්‍යයයි සිතුවෙමි.

ඉහත දක්වා ඇති පරිදි  පළමු මූල ද්‍රව්‍ය   විස්ස  හයිඩ්‍රජන්, හීලියම්, ලිතියම්, බෙරිලියම්, බෝරෝන්, කාබන් ........ ආදී වශයෙන්  දක්වා තිබේ.   අපොස සාමාන්‍ය පෙළ විභාගයට  සුදානම් වන ඕනෑම ශිෂ්‍යයෙකු මේවා මතක තබා ගැනීම පිණිස නොයෙකුත් උපක්‍රම යොදා ගනු ඇත. Acronym හෙවත්  ස්මෘති සටහනක් යොදා ගැනීම මෙයින් එක් උපක්‍රමයකි.   

 එයින් එක් ස්මෘති සටහනක් මෙසේය.

(හා, හි, ලියන්න බැරිනම් බත් කාපන්, නැත්නම් ඔලුව පලනවා නියනෙන්. සෝමා මගේ අල්ල සිප පොඩ්ඩක් සනසනු කෙල්ලේ, ආදර පොම්ප කැලේදී.)

(හයි  හිල්ස් ලිට්ල් බෙනි, බොනකොට, කනකොට, නානකොට ඔයාගේ පොටෝස් නියමයි. නංගි, මගේ අල්ල සි ප සනසන කෙල්ල, අර කොල්ලට කැමතිලු)

මේවා සකස් කළ අයට මාගේ ප්‍රණාමය ! 

ඉංග්‍රීසියෙන්ද මුල් මූල ද්‍රව්‍ය විස්ස මතක තබාගැනීම සඳහා භාවිත කරන ස්මෘති සටහනක් අන්තර්ජාලයෙන් ලබාගතහැකි විය. එය මෙසේය. 

               Happy  Henry  Lives  Beside  Boron  Cottage,  Near  Our  Friend  Nelly

              Nancy  Mg- Allen.  Silly   Patrick  Stays  Close.  Arthur   Kisses    Cathy.

ඉංග්‍රීසියෙන්ද මුල් මූල ද්‍රව්‍ය විස්ස

ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ භාවිත වන panagram යන නමින් හඳුන්වනු ලබන භාෂාවේ සියලුම අකුරු එකම වාක්‍යයක යෙදීමද තවත් සුවිශේෂී ස්මෘති සටහන් වර්ගයක් ලෙස සැලකිය හැකිය. ඉංග්‍රීසියේ යෙදෙන

"The quick brown fox jumps over the lazy dog"   

යන අර්ථයක් සහිත වාක්‍යයේ භාෂාවේ සියලුම අකුරු භාවිත කර තිබේ. කලකට පෙර බහුලව භාවිතවූ යතුරු ලියන අකුරු පුවරු වල සහ වර්තමාන පරිගණක අකුරු පුවරු වල නිරවද්‍ය භාවය තහවුරු කිරීමට මෙම වාක්‍යය උපයෝගී කර ගැනේ. එසේම පරිගණක වල විවිධ අකුරු වර්ග වල (Fonts) හැඩතල පෙන්වීමේ සරල ක්‍රමයක් ලෙසද මෙම වාක්‍යය භාවිත කරනු ලැබේ.

ඉහත සඳහන් කළ වාක්‍යයේ ඉංග්‍රීසි හෝඩියේ සියලුම අකුරු තිබෙන නිසා පරිගණක වල භාවිත කිරීම සඳහා සකස් කර ඇති  හැඩතල දෙකක්

අක්ෂර 54 ක්‌ තිබෙන සිංහල හෝඩියෙන්ද මෙවැනි panagram සකස් කිරීමට උත්සාහ කර බලමුද?