ලෝකයේ විශාල වන විනාශයක්‌ සිදුවෙමින් පවතිද්දීත් සුවිශේෂී හේතු නිසා නිරුපද්‍රිතව පවතින චිත්තාකර්ෂණිය ශාක කිහිපයක්.......

   වන විනාශය හමුවේ කිසිම පිළිසරණක් නොලබන ගසක බැගෑපත් ඉල්ලීම පසුගිය Blog පොස්ටුවකින් හඳුන්වා දුනිමි. යතාර්ථය එසේ වුවත් ලොව කිහිප තැනක යම් යම් වැදගත් හේතු නිසා තවමත් නිරුපද්‍රිතව ඓතිහාසික තත්ත්වයට පා තබා තිබෙන ශාක කිහිපයක් පිළිබඳවයි මේ සටහන,

1.   ජපානයේ ‘බොන්සයි’ (Bonsai) ශාක නිර්මාණ කලාවේ අග්‍රගණයේ නිපැයුමක්.

ඉතාමත් විශාල වෘක්ෂ ලෙස සෑදෙන බොහෝ ශාක කුඩා බඳුනක වැවිය හැකි කුරු මිටි ශාක බවට පරිවර්තනය කර ගැනීමේ කලාව ‘බොන්සයි’ කලාවයි. ජපානයේ ඉතාමත් ජනප්‍රිය මෙම කලාව අද ලෝකයේ බොහෝ රටවලට ව්‍යාප්ත වි තිබේ.

වසර 400 ක් පමණ පැරණි  ‘බොන්සයි’ කරන ලද ජපානයේ පයින් ගසක් (https://www.bonsaiempire.com/images/top10/oldest/Old-Pinus-parviflora-japanese-white-pine-bonsai.jpg අනුග්‍රහයෙනි)

මෙම ‘බොන්සයි’ නිර්මාණය ජපානයේ 'යමාකි' නම් පෙළපතක  සාමාජිකයින් විසින් පරම්පරා  හයක පමණ කාලයක් ඔස්සේ තම පාරම්පරික දැනුම උපයෝගී කර ගනිමින්

මෙම ගස ආරක්ෂා කරගෙන තිබේ. මෙම නිර්මාණය වසර 400 කට වඩා පැරණි ය.

සාමාන්‍ය පයින් ගසක්‌ ලෙසට බඳුනක වවා ඇති මෙම ගස උසින් මීටරයකටත් වඩා අඩුය. මෙම නිර්මාණයේ තවත් සුවිශේෂී වැදගත් කමක් වනුයේ එය 1945 වර්ෂයේදී හීරෝශිමා නගරයට හෙලන ලද බෝම්බ පහරටද හසුවී නිරුපද්‍රිතව පැවතීමයි. පසු කාලයකදී මෙම ‘බොන්සයි’ නිර්මාණය ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ ජාතික බොන්සයි සහ පෙන්ජින්ග් කෞතුකාගාරයට ප්‍රදානය කර තිබේ.

2.   ලෝකයේ විශාලතම  නුග ගස

ඉන්දියාවේ කල්කටා නගරයේ ‘චන්ද්‍ර බෝස්’ උද්භිද උද්‍යානයේ ඇති මහා නුග ගස 

https://en.wikipedia.org/wiki/File:Acharya_Jagadish_Chandra_Bose_Indian_Botanic_GardenHowrah_2011-01-08_9728.JPG   

අනුග්‍රහයෙනි.

විශාල ප්‍රදේශයක් තුළ අතුපතර විහිදී ඇති මෙම මහා නුගයෙන් ආවරණය වී ඇති බිම් පෙදෙස වර්ග මීටර් 19,000 ක්‌ පමණ (අක්කර 4.67) වේ. එසේ ආවරණය වන බිම් පෙදෙස වටා මීටර් 330 (අඩි1080 පමණ) දිගින් යුක්ත පාරක් සකස් කර තිබේ. මෙම නුග ගසෙහි උසම අත්ත මීටර් 24 පමණ වන අතර, ගසෙහි විහිදී ඇති අතු වලට බලකණු වශයෙන් සෑදෙන ස්වාභාවික නුග  අරළු (prop roots)  3772 ක් තිබේ. 

3.    ලෝකයේ හඳුනාගත් උසම ගස.

ඉහත ඦායාරුපයේ වම්පසින් දැක්වෙනුයේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ කැලිෆෝනියා ප්‍රාන්තයේ පැසිෆික් මුහුදු තීරය ට මායිම්ව පිහිටා ඇති  ‘රෙඩ් වුඩ් ජාතික වනෝද්‍යානයේ’ තිබෙන ලෝකයේ  වාර්තාගත  උසම රෙඩ්වුඩ් ශාකයයි. මෙය මීටර් 115.7 ක්‌ උස වන අතර එය වසර 600 ත් 700 ත් අතර වයස් ගත බවත් ගණනය කර තිබේ. (වම් පස ගස අසලම සිටින මිනිසාගේ උස සමග සංසන්දනය කරන විට ගසෙහි උස අවබෝධ කරගත හැකි වනු ඇත.)

    (http://blogs.ngm.com/.a/6a00e009822691883301347fc2feb8970c-pi  අනුග්‍රහයෙනි.)

4.   ලෝකයේ වාර්තාගත පැරණිතම  රෝපණය කරන ලද ලේඛනගත වෘක්ෂය (ශ්‍රී ලංකාවේ අනුරාධපුර මහමෙවුනා උයනේ පිහිටි ජය ශ්‍රී මහා බෝධිය)

සමස්ත ලෝක වාසි බෞද්ධ ජනතාවගේ සහ බොහෝ අන්‍ය ලබ්ධිකයින්ගේද වැඳුම් පිදුම් සහ පුද සත්කාර ලබන පුජනිය වස්තුවක් වන අනුරාධපුරයේ ජය ශ්‍රී මහා බෝධි වෘක්ෂය ලොව වාර්තාගත රෝපණය කරන ලද පැරණිම වෘක්ෂය ලෙස සැලකේ. සංඝමිත්තා තෙරණින් වහන්සේ විසින් ශ්‍රී ලංකාවට වැඩම කරවන ලද මෙම බෝධි අංකුරය, ක්‍රිස්තු පූර්ව 288 වන වර්ෂයේදී එවකට ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍යය කළ දේවානම් පියතිස්ස රජතුමා විසින් මහමෙවුනා උයනේ රෝපණය කරන ලද බව කියවේ. මේ නිසා දැනට වසර 2300 කට වඩා පැරණි ජය ශ්‍රී මහා බෝධිය  ලෝකයේ පැරණිතම වෘක්ෂය ලෙස පිළිගැනේ.

 5.  ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ දකුණු කැරොලිනාවේ යෝධ ඕක්‌ ගස (Giant Angel oak)

මෙම ඕක්ගසට වයස  වසර 500 ක් පමණ වේ. මීටර් 20 ක් පමණ උස මෙම ගසෙහි කඳේ වට ප්‍රමාණය මීටර් 9 ක් වේ. දිගම අත්ත කඳෙහි සිට මිටර් 63 ක් දුරට විහිදී ඇත. මෙම ගසෙන් වර්ග මිටර් 1,600 පමණ පෙදෙසකට සෙවන ලැබේ. එයට Angel යන නම ලැබී තිබෙනුයේ එම භුමියේ අයිති කරුවකු වූ Justus Angel  නම අයෙකු සිහිවීම පිණිසය.

යෝධ ඕක් ගස 2010 වසරේදී.

5        

6.     මැඩගස්කරයේ බැඔබාබ් (Baobab) ගස්

‘උඩ යටිකුරු ශාකය’ (upside down tree) නම් විරුදාවලියකින් හඳුන්වනු ලබන බැඔබාබ් ශාක මැඩගස්කරයේ බහුලය තවත් අප්‍රිකානු රටවල් කිහිපයක සහ ඕස්ට්‍රේලියාවේ ශුෂ්ක ප්‍රදේශයේද තිබෙන මෙය අමුතුම ශාකයකි. ශ්‍රී ලංකාවේද තලේමන්නාරම ප්‍රදේශයේ ආගන්තුක (අරාබි වෙළඳුන් විසින් රෝපණය කරන ලද) බැඔබාබ් ගස් කිහිපයක් තිබේ.  එම ප්‍රදේශයේ වැසියෝ මේවා ‘අලි ගස්’ යනුවෙන් හඳුන්වති.

මැඩගස්කරයේ ජාතික වෘක්ෂය බැඔබාබ් ශාකයයි. මීටර් 30 ක් පමණ උසට වැඩෙන බැඔබාබ් ගසක කඳ ඉතාමත් ස්ථුල වන අතර ගසෙහි කඳ අග්‍රයේ විශාල වශයෙන් බෙදී ගිය අතු කිහිපයක් තිබේ. කොළ හැලි ගිය විට එම අතු ගසක ඉහලට නෙරා ඇති මුල් වැනි ආකාරයට පෙනෙන නිසා ‘උඩ යටිකුරු ශාකය’යන නම ලැබී ඇත. සාමාන්‍ය ගසක කඳෙහි විෂ්කම්භය මීටර් 10 ක් පමණ වේ.

බොහෝ බැඔබාබ් ශාකවල කඳෙහි ජලය ලීටර 120,000 පමණ ගබඩා වේ.

සමහර බැඔබාබ් ශාක වසර දෙදහසකටත් වඩා පැරණි විය හැකි බව අනුමාන කර තිබේ.

7.   එතරම් පැරණි නොවුවත් තවත් වෙනත් පන්නයක ගසක්.

මේ පුදුම සහගත ගසෙහි සටහන මට ලැබුණේ මිතුරෙකුගෙනි. එය ලබාගත්  ආකාරය පිළිබඳව කිසිම හෝඩුවාවක් නොලැබුණි. එහි කලාත්මක භාවය නිසාම මේ සමග ඇතුලත් කිරීමට සිතා ගතිමි. මෙය ගසක් වුවත් එය දුටු විගසම ඔබගේ මනස තුළ වෙනත් සිත්තමක් මැවෙනු ඇත. සමහර අයට එය එකවර නොපෙනෙන්නටත් හැකිය. ඡායරූපය දෙස බලන විට එය ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටවල වැඩෙන ‘මැයි මාර’ (Flamboyant) ගසක්‌ විය හැකිය.

එම ගසෙහි කඳ සහ අතු විසිරි ඇති ආකාරය එකට කැටි කල විට  ඔබට වෙනත් ආකාරයක සිත්තමක් මැවි පෙනේ නම් එය සාමාන්‍ය මිනිස් ස්වභාවයයි. මනසේ මෙම ලක්ෂණයට ඉංග්‍රීසියෙන් Pareidolia යන වචනය භාවිත වේ. අප නිතරම දකින වලාකුළු, සෙවනැලි, ගස්‌, ගල් ආදියේ මෙවැනි රූප මැවි පෙනෙනු ඇත. හඳෙහි සාවෙකුගේ හැඩරුව දැකීමද මෙවැන්නක් විය හැකිය.   

මෙම ගසෙහි කඳ සහ අතුපතර විහිදී ඇති ආකාරය ඔබ දකින්නේ කෙසේද?

මෙවැනි සුවිශේෂී ලක්ෂණ සහිත ස්වාභාවික දේ තවත් බොහෝ තිබෙන්නට හැකිය. ඒවා ගැනත් සිතා බලමුද?